Nằm tại khuôn viên chùa Vĩnh Khánh, tháp Bình Sơn được xây dựng từ lâu, mang nét kiến trúc độc đáo, ghi dấu lịch sử. Cùng chúng tôi khám phá tháp Bình Sơn, ngọn tháp đất nung cao nhất thời Trần.
Tháp Bình Sơn ở đâu?
Tháp Bình Sơn thuộc khuôn viên chùa Vĩnh Khánh, tọa lạc tại thị trấn Tam Sơn, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc. Tháp mở cửa tất cả các ngày trong tuần để người dân, du khách có thể đến tham quan, trải nghiệm.
Được công nhận là Di tích Quốc gia Đặc biệt năm 2015, tháp Bình Sơn mang nét kiến trúc độc đáo, đường nét mềm mại, trang trí hài hòa, gần như vẫn còn nguyên vẹn sau những năm tháng thời gian.
Hướng dẫn di chuyển
Rất nhiều du khách lựa chọn phương tiện cá nhân như xe máy, ô tô để đến tham quan tháp Bình Sơn. Từ thị trấn Tam Đảo bạn có thể đi theo lộ trình sau:
- Hướng Đại Đình, đường tỉnh 307 đến Triệu Thái tại thị trấn Lập Thạch;
- Đi tiếp đường Chu Huy Mân, qua đại lý thức ăn chăn nuôi Mạnh Năm, theo đường Chu Văn An đến thị trấn Tam Sơn;
- Rẽ trái vào đường tỉnh 307B, qua quảng cáo Gia Nguyễn Led;
- Rẽ phải tại J&T Express – Tam Sơn, tháp Bình Sơn sẽ ở bên trái.
Bên cạnh phương tiện cá nhân, Xanh SM cũng được đông đảo du khách ưa thích lựa chọn bởi dịch vụ chất lượng, luôn sẵn sàng phục vụ 24/24. Đội ngũ bác tài của Xanh SM được tuyển chọn và đào tạo bài bản, phong cách làm việc chuyên nghiệp, thái độ niềm nở, nhiệt tình.
Xe Xanh SM hoạt động bằng điện giúp di chuyển êm ái, không gây tiếng ồn khó chịu lại giúp bảo vệ môi trường hiệu quả. Hành khách có thể lựa chọn xe Xanh Bike hoặc Xanh SM Car rất tiện lợi, phù hợp đa dạng nhu cầu di chuyển cá nhân hay gia đình, nhóm bạn.
Để gọi xe nhanh chóng, bạn chỉ cần tải ứng dụng đặt xe Xanh SM trên điện thoại, lựa chọn các điểm đi và đến, loại xe, ưu đãi và xác nhận. Hệ thống sẽ gửi thông tin cho bác tài ở gần đến hỗ trợ bạn.
Lịch sử hình thành tháp Bình Sơn
Tháp Bình Sơn Vĩnh Phúc được phát hiện và nghiên cứu từ thời Pháp. Một học giả người Pháp nhận định rằng tòa tháp mang phong cách nghệ thuật Đại La, thuộc văn hóa Đường, có niên đại từ thế kỷ VII.
Tuy nhiên, có ý kiến khác cho rằng tháp do người Chăm xây dựng. Theo giả thuyết này, xưa kia nơi đây có thể từng là nơi giam giữ tù binh Chiêm Thành. Khi được tha, những người tù đã lập làng sinh sống, dựng chùa và xây dựng tòa tháp Bình Sơn. Một số tháp Chăm ở khu vực phía Nam cũng có nhiều nét tương đồng với tháp Bình Sơn.
Trong khi đó, các nhà khoa học Việt Nam lại nhận định rằng tháp Bình Sơn xuất hiện vào thời Lý và được tu bổ, tôn tạo vào thời Trần. Dù mang nhiều ảnh hưởng của văn hóa Chăm nhưng tòa tháp được xây dựng bởi bàn tay và ý tưởng của người Việt thời Lý – Trần.
Thời Lý, nhiều công trình ở miền Bắc cũng mang dấu ấn văn hóa Chăm, không chỉ riêng tháp Bình Sơn. Tiêu biểu là cột rồng đá chùa Dạm (Bắc Ninh), một công trình có hình sinh thực khí đặc trưng của nghệ thuật Chăm nhưng vẫn gắn với phong cách kiến trúc thời Lý.
Kiến trúc của tháp Bình Sơn Vĩnh Phúc
Về kiến trúc
Tháp Bình Sơn là một công trình kiến trúc độc đáo, mang đậm dấu ấn của thời Lý – Trần. Dù trải qua nhiều thế kỷ, tháp vẫn giữ được hầu như nguyên vẹn, trở thành ngọn tháp cao nhất được xây dựng bằng đất nung còn tồn tại đến ngày nay. Tổng thể tháp mang dáng vẻ thanh thoát với đường nét mềm mại, trang trí hài hòa. Đây được coi là một trong những di tích lịch sử và nghệ thuật tiêu biểu bậc nhất trên lãnh thổ Việt Nam.
Hiện nay, tháp còn lại 11 tầng, không tính phần bệ. Phần chóp tháp đã bị mất. Tháp có mặt bằng hình vuông, thu nhỏ dần về phía trên. Tầng dưới cùng có mỗi cạnh dài 4,45m. Tổng cộng, tháp được xây dựng từ khoảng 13.200 viên gạch nung, bao gồm gạch vuông và gạch chữ nhật.
Về kỹ thuật xây dựng, trang trí
Chân bệ tháp được xây bằng loại “gạch khẩu” hình chữ nhật với nhiều kích thước khác nhau. Bề mặt bên ngoài tháp được ốp bằng gạch hình hộp. Trên mỗi viên gạch, hoa văn trang trí được chạm khắc tinh xảo, thay đổi theo từng tầng kiến trúc. Lòng tháp không được xây kín mà để một khoảng trống nhỏ ở giữa.
Để đảm bảo kết cấu vững chắc mà không cần dùng vôi vữa, các nghệ nhân xưa đã sáng tạo một phương pháp lắp ghép đặc biệt. Những viên gạch được chế tác có mấu và gờ chỉ để liên kết với nhau, giúp công trình có thể đứng vững qua thời gian.
Chân tháp được thiết kế với nhiều vành đai cánh sen chồng lên nhau, tạo cảm giác như tòa tháp mọc lên từ một bông sen khổng lồ.
Về họa tiết
Từ bệ tháp đến tầng hai, chiều cao khoảng 6m là khu vực được trang trí hoa văn cầu kỳ và tinh xảo nhất. Các họa tiết bao gồm cánh sen, hoa cúc, cùng hình ảnh rồng chạm nổi với sừng uốn lượn, thể hiện sự tài hoa của các nghệ nhân. Hoa văn trên tháp Bình Sơn ở Vĩnh Phúc vô cùng phong phú nhưng được thiết kế theo nguyên tắc chung: càng lên cao, họa tiết càng đơn giản.
Từ tầng thứ ba trở lên, các chi tiết trang trí thưa dần, chủ yếu là các họa tiết hoa chanh, hoa cúc tạo thành dải trang trí thanh nhã. Điều này vừa giúp tạo nên vẻ đẹp cân đối, vừa đóng vai trò như một ranh giới phân tầng. Các cửa tò vò xuất hiện ở bốn mặt tháp, giúp nhận diện số tầng một cách trực quan hơn.
Nhờ kỹ thuật xây dựng độc đáo và hoa văn tinh xảo, tháp Bình Sơn sông Lô không chỉ là một công trình kiến trúc ấn tượng mà còn là minh chứng cho sự phát triển rực rỡ của nghệ thuật thời Lý – Trần.
Giá trị của tháp Bình Sơn ở Vĩnh Phúc
Tháp Bình Sơn không chỉ mang giá trị độc đáo về mặt mỹ thuật và kiến trúc mà còn là một minh chứng điển hình cho kỹ thuật xây dựng bằng gạch nung. Đây là công trình tiêu biểu thể hiện sự sáng tạo và kỹ thuật điêu luyện của người thợ thủ công xưa.
Toàn bộ các viên gạch sử dụng để xây dựng tháp đều có thiết kế đặc biệt. Mỗi viên gạch được làm ngàm ở ngoài, có mộng ở trong, giúp các viên liên kết chặt chẽ với nhau. Ngoài ra, các viên giáp nhau còn có mộng én và lỗ đổ chì để kết nối từng khối gạch, tạo nên một cấu trúc vững chắc mà không cần dùng đến vôi vữa.
Đặc biệt, các viên gạch có hoa văn trang trí đều được đánh dấu trước khi lắp đặt, giúp thợ xây dựng có thể sắp xếp đúng vị trí, tạo nên những dải băng họa tiết chính xác mà không bị nhầm lẫn. Điều này càng khẳng định tài năng và sự khéo léo của người xưa, nhất là trong bối cảnh bản vẽ kiến trúc chưa xuất hiện vào thời điểm đó.
Ngoài giá trị về kiến trúc, tháp Bình Sơn còn mang giá trị mỹ thuật cao. Công trình này được ví như “Hòn ngọc báu của kho tàng dân tộc”, thể hiện trình độ phát triển rực rỡ của nghệ thuật thời Lý – Trần.
Với những giá trị tiêu biểu về lịch sử, kiến trúc và nghệ thuật, ngày 23/12/2015 tháp Bình Sơn đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt theo Quyết định số 2367/QĐ-TTg.
FAQ – Mọi người cũng hỏi về tháp Bình Sơn
Cập nhật một số câu hỏi của du khách về tháp Bình Sơn:
Tháp Bình Sơn được xây dựng vào thời nào?
Theo ghi chép, tháp Bình Sơn được xây dựng vào thời Trần, trải qua nhiều năm lịch sử nhưng vẫn giữ được nét kiến trúc đặc sắc.
Tháp Bình Sơn có đặc điểm kiến trúc gì nổi bật?
Tháp Bình Sơn là ngọn tháp đất nung đời Trần cao nhất còn tồn tại đến ngày nay. Công trình mang phong cách kiến trúc tiêu biểu của thời Lý – Trần, thể hiện trình độ kỹ thuật xây dựng và nghệ thuật trang trí đặc sắc của giai đoạn này.
Tháp Bình Sơn có giá trị lịch sử và văn hóa như thế nào?
Tháp Bình Sơn là một di tích lịch sử và nghệ thuật có giá trị cao, phản ánh tài năng và kỹ thuật xây dựng tinh xảo của người Việt cổ. Công trình không chỉ mang ý nghĩa kiến trúc mà còn là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa trong giai đoạn Lý – Trần.
Tháp Bình Sơn là công trình kiến trúc độc đáo từ thời xưa, mang đậm dấu ấn lịch sử, là địa điểm tham quan đáng trải nghiệm. Nếu cần di chuyển đến tháp Bình Sơn,, Xanh SM luôn sẵn sàng hỗ trợ và giúp bạn có hành trình trọn vẹn nhất.
>> Xem thêm:
