Nằm e ấp bên Hồ Tây thơ mộng, Đền Quán Thánh không chỉ là một công trình kiến trúc cổ kính mà còn là nơi thờ Huyền Thiên Trấn Vũ – vị thần hộ mệnh trấn giữ phương Bắc trong tín ngưỡng dân gian. Để khám phá thêm vẻ đẹp của ngôi đền linh thiêng này, hãy cùng Xanh SM tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây nhé.
Giới thiệu về Đền Quán Thánh
Đền Quán Thánh là một trong Tứ Trấn linh thiêng của Hà Nội, nổi tiếng với vẻ đẹp cổ kính và những câu chuyện huyền bí. Nếu bạn yêu thích văn hóa tâm linh, đây chắc chắn là điểm đến không thể bỏ lỡ. Hãy cùng khám phá các thông tin thú vị về vị trí, lịch sử và sự tích của ngôi đền này ngay dưới đây:
Đền Quán Thánh ở đâu?
Nằm bên Hồ Tây thơ mộng, Đền Quán Thánh tọa lạc tại số 190 phố Quán Thánh, phường Quán Thánh, quận Ba Đình, Hà Nội. Với vị trí trung tâm, chỉ cách khu phố cổ khoảng 2 km, ngôi đền là điểm đến thuận tiện cho cả khách du lịch và người dân địa phương.
Không chỉ vậy, đền còn sở hữu địa thế đẹp khi nằm gần ngã tư giao với đường Thanh Niên, con đường lãng mạn bậc nhất thủ đô, khiến nơi đây trở thành một điểm nhấn yên bình giữa lòng Hà Nội sôi động.
Đền Quán Thánh thờ ai?
Đền Quán Thánh là nơi thờ Huyền Thiên Trấn Vũ, một trong Tứ Trấn linh thiêng bảo vệ kinh thành Thăng Long xưa, trấn giữ phương Bắc.
Tương truyền, Huyền Thiên Trấn Vũ là vị thần được giao nhiệm vụ cai quản Bắc phương Thiên phủ. Có giai thoại kể rằng ông từng hạ thế làm con vua nước Tĩnh Lạc nhưng từ bỏ vinh hoa để lên núi Vũ Dương tu hành. Sau 42 năm khổ tu, ông đạt đạo và bắt đầu hành trình cứu giúp dân gian.
Khi đến làng Long Đỗ, nơi dòng sông Nhị Hà uốn lượn (chính là Hà Nội ngày nay), Huyền Thiên Trấn Vũ đã chọn dừng chân tu đạo tại một ngôi đền bên Hồ Tây. Với đạo pháp cao siêu, ông trừ khử tà ma quỷ quái, mang lại bình yên cho dân làng. Để bày tỏ lòng biết ơn, người dân nơi đây lập đền thờ ông tại chính địa điểm này, gọi là Trấn Vũ Quán – tiền thân của Đền Quán Thánh ngày nay.
Một truyền thuyết khác cũng kể rằng, Huyền Thiên Trấn Vũ là sứ giả của Ngọc Hoàng, được phái xuống trần gian để tiêu diệt hồ ly chín đuôi, kẻ từng gieo rắc tai họa cho làng Long Đỗ. Nhờ những công lao to lớn, vua Lý Thái Tổ khi dời đô về Thăng Long đã xây dựng đền thờ ngài ở phía Bắc, vừa để tưởng nhớ vừa trấn yểm yêu ma, bảo vệ kinh thành.
Lịch sử và sự tích Đền Quán Thánh
Đền Quán Thánh là một trong những di tích lịch sử nổi tiếng của Hà Nội, có nguồn gốc từ thời nhà Lý. Đây là một trong Tứ Trấn linh thiêng được xây dựng để bảo vệ kinh thành Thăng Long khỏi tà ma và hiểm họa.
Qua hàng thế kỷ, ngôi đền đã trải qua nhiều lần trùng tu, mỗi giai đoạn lịch sử đều để lại những dấu ấn độc đáo trên kiến trúc và di vật nơi đây. Cụ thể:
- Năm 1677: Dưới triều vua Lê Hy Tông, chúa Trịnh Tạc giao cho Trịnh Căn chủ trì việc trùng tu đền. Trong lần tu sửa này, tượng Huyền Thiên Trấn Vũ được đúc lại bằng đồng hun, thay thế pho tượng gỗ trước đó. Tượng có chiều cao 3,96m và nặng gần 4 tấn, do nghệ nhân Vũ Công Chấn thực hiện, thể hiện khí chất uy nghiêm và thiêng liêng của vị thần.
- Năm 1794: Dưới thời vua Cảnh Thịnh, Đô đốc Tây Sơn Lê Văn Ngữ cho đúc thêm một chiếc khánh đồng lớn, đặt trong chính điện của đền, góp phần làm phong phú thêm các hiện vật quý giá tại đây.
- Năm 1822: Vua Minh Mạng trong chuyến tuần thú Bắc Thành đã đổi tên đền thành “Chân Vũ Quán” và cho khắc ba chữ Hán này trên cổng tam quan. Tuy nhiên, người dân vẫn quen gọi là Đền Quán Thánh hoặc Trấn Vũ Quán.
- Năm 1842: Khi vua Thiệu Trị thăm đền, ông đã ban tặng một vòng vàng để đeo vào tượng Thánh, thể hiện sự tôn kính đối với Huyền Thiên Trấn Vũ, vị thần hộ mệnh của đền.
Theo các tài liệu sử sách và những ghi chép tìm thấy trên các văn bia, Đền Quán Thánh còn gắn liền với nhiều câu chuyện huyền thoại. Tương truyền, đây là nơi Huyền Thiên Trấn Vũ đã hiện thân, giúp người dân diệt trừ yêu ma quấy nhiễu vùng đất phía Bắc kinh thành. Dấu tích linh thiêng này càng làm tăng thêm giá trị văn hóa và tâm linh của ngôi đền.
Vì vậy, đền Quán Thánh đã được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia vào năm 1962, là điểm đến không thể bỏ qua với những ai muốn khám phá vẻ đẹp cổ kính và lịch sử của Hà Nội.
Khám phá kiến trúc Đền Quán Thánh
Đền Quán Thánh Hà Nội không chỉ là một điểm đến tâm linh nổi bật mà còn là một công trình kiến trúc độc đáo, mang đậm dấu ấn văn hóa Trung Hoa. Với thiết kế kiểu nội “đinh”, ngoại “quốc”, đền toát lên vẻ cổ kính, trang nghiêm và huyền bí.
Khi đến đây, du khách sẽ lần lượt được chiêm ngưỡng các công trình như nghi môn tứ trụ, tòa đại bái và hậu cung, mỗi khu vực đều mang những nét đặc sắc riêng biệt. Cụ thể:
Nghi môn tứ trụ
Nghi môn tứ trụ của đền Quán Thánh gây ấn tượng mạnh với bốn con phượng hoàng đối diện nhau, đấu lưng, cùng với con nghê uy nghi trên đỉnh cột. Những chi tiết xung quanh như mãnh hổ hạ sơn hay cá hóa rồng càng làm tăng thêm vẻ uy nghi và khí chất của cổng đền, khiến du khách không thể không dừng lại chiêm ngưỡng.
Tòa Đại Bái
Đi qua cổng nghi môn, bạn sẽ đến tòa đại bái với không gian mở, rộng rãi và sân bái yên bình. Đây là nơi tín đồ bày biện lễ vật dâng cúng.
Trong bái đường, hai lư hương lớn và những bàn lễ được đặt trang trọng, còn những hoa văn tinh xảo như cá hóa rồng, hổ xuống núi trên hiên bái đường khiến không gian thêm phần sống động và linh thiêng.
Hậu Cung
Hậu cung của đền Quán Thánh là nơi trưng bày tác phẩm nghệ thuật đúc đồng vĩ đại – tượng Huyền Thiên Trấn Vũ. Được đúc bằng đồng hun đen, tượng mang dáng vẻ uy nghi, vĩ đại, với kiếm chống lên lưng rùa và rắn quấn quanh đốc kiếm. Tượng này không chỉ là một công trình nghệ thuật mà còn là biểu tượng thiêng liêng của sự bảo vệ và sức mạnh.
Chiêm ngưỡng tượng Huyền Thiên Trấn Vũ – Kiệt tác đồng đen
Bức tượng đồng đen Huyền Thiên Trấn Vũ là linh hồn của đền Quán Thánh. Với đôi mắt sắc lạnh và dáng vẻ mạnh mẽ, tượng Trấn Vũ tay cầm kiếm, bảo vệ đất nước và dân làng khỏi những thế lực xấu. Người dân đã đúc tượng để thể hiện lòng kính trọng và biết ơn vị thần đã bảo vệ họ khỏi những mối nguy hiểm.
Tượng thần này không chỉ là tác phẩm nghệ thuật điêu khắc tuyệt đẹp mà còn là biểu tượng mạnh mẽ của sự bảo vệ, trấn giữ cho dân làng khỏi tà ma. Mỗi chi tiết của tượng, từ thần thái đến trang phục, đều thể hiện sự tinh xảo trong tay nghề của các nghệ nhân xưa, khẳng định tài năng đúc đồng và điêu khắc bậc thầy của người Việt.
Các chi tiết nghệ thuật khác
Cả trong và ngoài đền, những chi tiết điêu khắc như hình tượng cá hóa rồng và hổ xuống núi đều được chạm trổ tỉ mỉ, mang đậm dấu ấn nghệ thuật thời Lê. Một trong những hiện vật quý giá còn lại là chiếc khánh đồng được đúc dưới triều chúa Trịnh, mang theo những giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt của đền.
Những chi tiết này không chỉ làm đẹp không gian đền, mà còn góp phần kể lại câu chuyện về truyền thống và tín ngưỡng của dân tộc.
Tham quan Đền Quán Thánh như thế nào?
Để chuyến tham quan Đền Quán Thánh của bạn thêm trọn vẹn, những thông tin sau đây sẽ rất hữu ích dành cho bạn:
Giờ mở cửa và giá vé
Đền Quán Thánh mở cửa hàng ngày từ 8:00 sáng đến 17:00 chiều. Vào các ngày mùng 1 và 15 Âm lịch hàng tháng, đền sẽ mở cửa sớm hơn, từ 6:00 sáng đến 20:00 tối, để phục vụ nhu cầu lễ bái. Đặc biệt, vào đêm giao thừa, đền mở cửa xuyên đêm, đáp ứng nguyện vọng cầu an của người dân.
Giá vé tham quan đền là 10.000 VNĐ/người, riêng sinh viên và trẻ em là 5000 VNĐ/người.
Hướng dẫn di chuyển đến Đền Quán Thánh
Đền Quán Thánh tọa lạc ngay trong khu vực trung tâm Hà Nội, nên việc di chuyển đến đây rất thuận tiện, bạn có thể lựa chọn nhiều phương tiện như xe máy, ô tô, taxi hay xe buýt.
Nếu di chuyển bằng xe buýt, bạn có thể bắt các tuyến số 14, 33 hoặc 50, những tuyến này có điểm dừng rất gần đền, chỉ cần đi bộ một đoạn ngắn khoảng 100m là đến nơi.
Nếu muốn di chuyển bằng phương tiện cá nhân hoặc taxi, từ Quảng trường Ba Đình, bạn chỉ cần đi theo đường Độc Lập, rẽ vào Hùng Vương và tiếp tục đi thẳng khoảng 400m nữa là tới.
Ngoài ra, Đền Quán Thánh cũng là một điểm dừng trong tour xe buýt 2 tầng Hanoi City Tour, rất tiện lợi nếu bạn muốn khám phá Hà Nội theo một lộ trình thú vị và dễ dàng.
Đặc biệt, để chuyến tham quan Đền Quán Thánh hay bất kỳ địa điểm nào tại Hà Nội của bạn thêm thuận tiện và thoải mái, và góp phần bảo vệ môi trường hãy thử sử dụng dịch vụ vận chuyển Xanh SM. Với các dịch vụ sử dụng xe thuần điện từ Vinfast như Xanh SM Taxi, Xanh SM Luxury đến Xanh SM Bike, du khách sẽ yên tâm về chất lượng, dịch vụ và giá cả.
Hãy tải ngay app Xanh SM để đặt xe và khám phá Hà Nội một cách nhanh chóng, dễ dàng, cũng như nhận được nhiều ưu đãi dành cho khách hàng mới nhé!
Những lưu ý khi tham quan
Đền Quán Thánh không chỉ là một địa điểm tham quan nổi tiếng mà còn là một khu di tích lịch sử linh thiêng của Hà Nội. Vì vậy, khi đến tham quan đền, để thể hiện sự tôn trọng đối với không gian văn hóa này, du khách cần lưu ý một số điều sau:
- Mặc trang phục kín đáo, lịch sự khi vào đền.
- Không nói tục, chửi bậy hay gây ồn ào trong khuôn viên đền.
- Nếu muốn tham quan yên tĩnh, nên đến vào ngày thường, tránh đi vào các ngày lễ, mùng 1, rằm khi đền rất đông khách.
- Không xâm hại các hiện vật cổ trong đền. Cắm hương đúng nơi quy định và theo đúng phong tục của đền.
- Mang theo lễ vật phù hợp với truyền thống và quy định của đền, tránh mang vật phẩm không liên quan như đồ ăn, đồ uống hay vật phẩm không sạch sẽ.
- Tuân thủ quy định về chụp ảnh, tránh quay phim tại các khu vực thờ tự chính.
- Không xả rác, giữ gìn sạch sẽ khuôn viên đền.
Giới thiệu lễ hội và các hoạt động tại Đền Quán Thánh
Đền Quán Thánh không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp cổ kính và linh thiêng, mà còn là nơi diễn ra những lễ hội và hoạt động tâm linh đặc sắc, mang đậm bản sắc văn hóa của người Hà Nội. Đến với đền, du khách không chỉ tham quan mà còn có cơ hội trải nghiệm những hoạt động tín ngưỡng đầy ý nghĩa như:
Lễ Tứ Trấn hàng năm
Lễ Tứ Trấn hàng năm tại Đền Quán Thánh là một hoạt động tín ngưỡng quan trọng đối với người dân Hà Nội. Theo truyền thống của người Hà Nội xưa, vào dịp đầu năm, họ thường có thói quen đi lễ tứ trấn, một tục lệ thể hiện lòng thành kính với các vị thần linh bảo vệ bốn phương của Thăng Long.
Cụ thể, Đền Bạch Mã trấn giữ phía Đông, Đền Voi Phục trấn phía Tây, Đền Kim Liên trấn phía Nam, và Đền Quán Thánh trấn phía Bắc. Vì vậy, từ mùng 1 đến 15 tháng Giêng hàng năm, người dân Thủ đô sẽ lần lượt đi lễ các đền này, với hy vọng cầu mong bình an, may mắn và tài lộc trong năm mới.
Tại Đền Quán Thánh, lễ Tứ Trấn được tiến hành theo một thứ tự nhất định, bắt đầu từ cổng tam quan, tiếp đến là gian thờ Huyền Thiên Trấn Vũ và cuối cùng là hậu cung. Người dân chuẩn bị mâm lễ chay hoặc mặn, cùng với tiền vàng và tiền mặt để dâng cúng và đặt vào hòm công đức, thể hiện lòng thành kính với các vị thần.
Đây là một dịp không chỉ để cầu nguyện cho bản thân mà còn là một hoạt động mang đậm giá trị văn hóa truyền thống của người Hà Nội.
Lễ hội đền Quán Thánh
Lễ hội Đền Quán Thánh được tổ chức hằng năm vào ngày 3 tháng 3 (ngày sinh) và 9 tháng 9 (ngày mất) của Đức Thánh Huyền Thiên Trấn Vũ, mang đậm ý nghĩa tâm linh trong văn hóa người Việt. Đây là dịp để thể hiện lòng tôn kính đối với vị thần trấn giữ phương Bắc.
Lễ hội sẽ diễn ra nhiều nghi thức trang trọng, bao gồm Lễ cúng Thánh, nghi thức rước 14 mâm lễ vật từ các địa phương trong phường Quán Thánh, rước và tuyên đọc thần tích, cùng với nghi thức đại tế và dâng hương của đội tế nam quan và đội nữ nghi lễ. Những hoạt động này không chỉ gắn kết cộng đồng mà còn là cơ hội để du khách khám phá nét đẹp văn hóa truyền thống của Thủ đô.
Ngoài ra, các dịp mùng 1, rằm hàng tháng hoặc trong các dịp lễ Tết, đền cũng mở cửa muộn hơn để đón tiếp người dân và du khách đến tham quan, chiêm bái, cầu tài lộc, bình an. Những hoạt động này không chỉ là dịp để thắp nén hương cầu nguyện mà còn là cơ hội để du khách cảm nhận sâu sắc văn hóa tín ngưỡng đặc trưng của người Hà Nội.
Các địa điểm tham quan gần Đền Quán Thánh
Khi tham quan Đền Quán Thánh, du khách cũng có thể ghé thăm một số địa điểm nổi bật gần đó như:
- Chùa Trấn Quốc (1,5km): Nằm trên đảo giữa Hồ Tây, là một trong những ngôi chùa cổ nhất Hà Nội.
- Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh (2km): Nơi an nghỉ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, là một di tích lịch sử quan trọng.
- Chùa Một Cột (2,9 km): Một trong những biểu tượng nổi bật của thủ đô Hà Nội với kiến trúc độc đáo.
- Hồ Tây (1km): Hồ lớn nhất Hà Nội, nơi bạn có thể tận hưởng không gian thoáng đãng và cảnh sắc đẹp.
- Phố cổ Hà Nội (2,5km): Khu phố cổ với những con ngõ nhỏ, nhà cổ, là nơi lưu giữ nét văn hóa truyền thống của thủ đô.
Xem thêm: Phủ Tây Hồ – Hành trình khám phá chốn tâm linh huyền bí giữa lòng Hà Nội
Qua những thông tin trên, có thể thấy Đền Quán Thánh không chỉ là điểm đến tâm linh nổi bật mà còn là di sản văn hóa lịch sử quý giá, mà ai cũng nên ghé thăm mỗi khi đến Hà Nội. Để việc di chuyển của bạn đến với các địa điểm tham quan tại Hà Thành thuận tiện, an toàn hơn đừng quên tải app Xanh SM nhé.
