Cúng ông Công ông Táo là một phong tục truyền thống tốt đẹp của người Việt, được diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm. Nghi lễ này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc mà còn thể hiện lòng biết ơn đối với các vị thần cai quản bếp núc.
Ý nghĩa của lễ cúng ông Công ông Táo với người Việt
Trong văn hóa Tết cổ truyền của người Việt, cúng ông Công ông Táo là một phong tục không thể thiếu, mang đậm giá trị tâm linh và thể hiện nét đẹp văn hóa lâu đời.
Ông Công ông Táo là ai?
Ông Công ông Táo đóng vai trò quan trọng trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, được coi là ba vị thần cai quản bếp núc, nhà cửa và đất đai. Dựa trên hình tượng bộ ba Thổ công, Thổ địa và Thổ kỳ từ Lão giáo Trung Quốc, người Việt thờ cúng các vị thần này như biểu tượng của sự ấm no, hạnh phúc và bình yên trong gia đình.

Truyền thuyết kể rằng, hình tượng ba ông Táo bắt nguồn từ những câu chuyện cảm động về tình nghĩa vợ chồng. Một trong những sự tích nổi tiếng là truyện “Sự tích ông đầu rau“, kể về tình yêu chân thành và sự hy sinh của ba con người bất hạnh trong vòng xoáy số phận. Họ được Diêm Vương hóa thành ba hòn đất nung dưới bếp lửa, luôn ở bên cạnh và giữ gìn hơi ấm cho gia đình.
Do đó, lễ cúng ông Công ông Táo không chỉ là một nghi lễ tâm linh mà còn mang ý nghĩa tri ân những giá trị sâu sắc về tình cảm và sự hòa thuận trong gia đình. Vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch mỗi năm, các gia đình đều tổ chức lễ cúng tiễn ông Công ông Táo lên trời để báo cáo với Ngọc Hoàng về những việc tốt xấu của gia chủ trong suốt một năm.

Ý nghĩa của việc cúng ông Táo về trời
Ông Táo, hay còn gọi là Táo quân, được xem là vị thần bảo hộ gia đình, cai quản bếp núc, và quyết định sự bình an, may mắn của gia chủ. Do đó, lễ cúng ông Táo về trời là dịp để gia đình bày tỏ lòng biết ơn đối với Táo quân, đồng thời cầu mong một năm mới ấm no, đủ đầy và gặp nhiều thuận lợi.
Bên cạnh đó, tục thả cá chép trong lễ cúng ông Táo cũng mang nhiều ý nghĩa biểu trưng. Cá chép không chỉ là phương tiện để Táo quân cưỡi về trời mà còn tượng trưng cho tinh thần vượt khó, sự kiên trì và khát vọng vươn lên, giống như hình ảnh “cá chép hóa rồng”. Hành động này thể hiện lòng thành kính và ước mong mọi việc được hanh thông, tốt đẹp trong năm mới.

Cúng ông Công ông Táo năm 2025 ngày giờ nào tốt?
Lễ cúng ông Công ông Táo năm 2025 rơi vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch, tức thứ Tư, ngày 22/1/2025 theo lịch dương. Theo truyền thống, các Táo quân sẽ lên chầu trời vào giờ Ngọ (từ 11h đến 13h) ngày 23 tháng Chạp, vì vậy nghi lễ nên được hoàn thành trước 12h trưa để đảm bảo đúng phong tục.

Để giúp nghi lễ diễn ra thuận lợi, nếu không thể cúng đúng ngày thì bạn có thể chọn một trong các ngày đẹp khác sau đây:
Ngày Âm lịch | Ngày Dương lịch | Can Chi | Hoàng đạo |
19 tháng Chạp | 18/01/2025 | Giáp Thân | Hoàng đạo Kim Quỹ |
20 tháng Chạp | 19/01/2025 | Ất Dậu | Hoàng đạo Kim Đường |
21 tháng Chạp | 20/01/2025 | Bính Tuất | Hoàng đạo Ngọc Đường |
23 tháng Chạp | 22/01/2025 | Mậu Tý | Hoàng đạo Kim Đường (thời điểm chính thức) |
Bên cạnh đó, dưới đây là các khung giờ hoàng đạo tốt để cúng ông Công ông Táo trong năm 2025 mà gia chủ nên tham khảo:
Ngày Âm lịch | Khung giờ hoàng đạo |
19 tháng Chạp | Tý (23h – 1h), Sửu (1h – 3h), Thìn (7h – 9h), Tỵ (9h – 11h), Mùi (13h – 15h), Tuất (19h – 21h) |
20 tháng Chạp | Tý (23h – 1h), Dần (3h – 5h), Mão (5h – 7h), Ngọ (11h – 13h), Mùi (13h – 15h), Dậu (17h – 19h) |
21 tháng Chạp | Sửu (1h – 3h), Thìn (7h – 9h), Ngọ (11h – 13h), Mùi (13h – 15h), Tuất (19h – 21h), Hợi (21h – 23h) |
23 tháng Chạp | Dần (3h – 5h), Mão (5h – 7h), Tỵ (9h – 11h), Thân (15h – 17h), Tuất (19h – 21h) |
Lưu ý quan trọng:
- Nên hoàn thành lễ cúng trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp để phù hợp phong tục.
- Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo. Gia đình nên linh hoạt tùy vào điều kiện và tín ngưỡng riêng để chọn ngày giờ phù hợp nhất.

Cúng ông Công ông Táo cần những gì?
Dưới đây là những điều cần chuẩn bị để có một mâm cúng ông Công ông Táo tươm tất và đầy đủ nhất:
Lễ vật cúng ông Công ông Táo
Theo nghi thức truyền thống, các lễ vật cúng ông Công ông Táo cần chuẩn bị gồm:
- Mũ ông Công ba cỗ (ba chiếc)
- Cá chép
- Tiền vàng
- 1 chiếc áo
- 1 đôi hia bằng giấy
Màu sắc của mũ, áo và hia cúng ông Táo cũng thay đổi theo từng năm phụ thuộc vào ngũ hành như sau:
- Năm hành Kim sẽ cúng mũ, áo và hia màu vàng.
- Năm hành Mộc sẽ cúng mũ, áo và hia màu trắng.
- Năm hành Thủy sẽ cúng mũ, áo và hia màu xanh.
- Năm hành Hỏa sẽ cúng mũ, áo và hia màu đỏ.
- Năm hành Thổ sẽ cúng mũ, áo và hia màu đen.
Như vậy, theo ngũ hành năm 2025 là năm hành Hỏa, vì thế gia chủ nên chuẩn bị mũ, áo và hia màu đỏ để cúng ông Công ông Táo.

Mâm cúng ông Công ông Táo
Mâm cúng ông Công ông Táo có thể khác nhau tùy theo vùng miền và điều kiện kinh tế của từng gia đình, nhưng nhìn chung đều bao gồm những món chính sau đây:
- 1 đĩa gạo
- 1 đĩa muối
- 500g thịt vai luộc (hoặc thịt gà)
- 1 bát canh
- 1 đĩa xào
- 1 đĩa giò
- 1 con cá chép
- 1 đĩa xôi gấc
- 1 đĩa hoa quả
- 1 ấm trà sen
- 3 chén rượu
- Quả cau, lá trầu
- 1 lọ hoa
- 1 tập giấy tiền, vàng mã
Ngày nay, nhiều gia đình đã có sự linh hoạt trong việc thay đổi các món ăn trong mâm cúng để vừa phù hợp với thời tiết, vừa thuận tiện hơn trong khâu chuẩn bị. Để tiết kiệm thời gian và tránh cảnh đông đúc, đặc biệt là tình trạng khó khăn khi gửi xe vào dịp Tết, bạn nên cân nhắc sử dụng dịch vụ đi chợ hộ như Xanh Đi Chợ hoặc Xanh Bike để mua sắm nguyên liệu.

Những nơi nên đặt mâm cúng ông Công ông Táo
Những vị trí phù hợp để đặt mâm cúng ông Công ông Táo như sau:
- Đặt mâm cúng ở bếp: Theo quan niệm dân gian, ông Táo là vị thần cai quản bếp núc, vì vậy đặt mâm cúng trong bếp là một lựa chọn phổ biến. Bàn thờ Táo Quân (nếu có) nên được đặt gần hoặc phía trên bếp để thể hiện lòng tôn kính và cầu mong gia đình luôn thuận hòa, bếp lửa ấm cúng.
- Đặt mâm cúng ở bàn thờ gia tiên: Nếu gia đình không có bàn thờ Táo Quân riêng, mâm cúng có thể đặt tại bàn thờ gia tiên hoặc bàn thờ thần linh. Điều này thể hiện sự trang nghiêm, bởi bàn thờ được xem là nơi kết nối giữa thế giới trần gian và thần linh.
- Đặt mâm cúng ngoài trời: Một số gia đình ở miền Nam hoặc miền Trung có phong tục cúng ngoài trời. Đây là một cách để tiễn Táo Quân về trời một cách trang trọng mà không ảnh hưởng đến không gian sinh hoạt trong nhà. Mâm lễ thường được đặt ở sân hoặc ban công rộng thoáng, nơi có không gian hướng thẳng lên trời.

Nghi thức cúng ông Công ông Táo ngày 23 tháng chạp
Để thực hiện nghi cúng ông Công ông Táo một cách trang trọng và đúng với truyền thống, gia chủ cần tuân theo một số quy tắc nhất định.
Mâm cúng ông Công ông Táo cần được sắp xếp gọn gàng và thể hiện lòng thành kính của gia chủ. Các lễ vật thường bao gồm: 1 bộ mũ áo ông Công ông Táo (2 mũ cho Táo ông, 1 mũ cho Táo bà), cá chép sống hoặc giấy cá chép, đĩa ngũ quả, hương, hoa tươi, nến, trầu cau, gạo, muối, rượu trắng và tiền vàng mã.
Các bước cúng ông Công ông Táo:
- Bước 1: Sắp xếp lễ vật đầy đủ, trang nghiêm.
- Bước 2: Thắp hương, đèn và đọc bài khấn tiễn ông Táo.
- Bước 3: Sau khi đọc văn khấn, đợi hương cháy hết, thắp thêm một tuần hương nữa để lễ tạ.
- Bước 4: Hóa vàng mã, đốt tiền vàng và phóng sinh cá chép tại sông, hồ gần nhà.

Văn khấn cúng ông Táo 23 tháng chạp
Lễ cúng ông Công ông Táo ngày 23 tháng Chạp không thể thiếu bài văn khấn đúng chuẩn để tiễn Táo quân về trời. Văn khấn là cách gia chủ bày tỏ lòng thành kính, cầu mong năm mới bình an, thuận lợi và mọi điều tốt lành. Để thực hiện nghi thức một cách trọn vẹn, hãy tham khảo bài cúng ông Công ông Táo chi tiết và đầy đủ nhất tại đây.

Một số kiêng kỵ khi cúng ông Công ông Táo
Bên cạnh những điều nên làm khi cúng ông Công ông Táo, cũng có một số điều kiêng kỵ mà gia chủ cần tránh để tránh gặp những điều không may mắn như:
- Không cúng sau 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp: Theo quan niệm dân gian, lễ cúng ông Táo phải hoàn thành trước giờ Ngọ (12 giờ trưa). Cúng sau thời điểm này có thể khiến ông Táo không kịp về trời để báo cáo công việc trong năm.
- Tránh thả cá chép từ trên cao: Khi thả cá chép – phương tiện đưa ông Táo về trời, gia chủ cần thả nhẹ nhàng tại ao, hồ, sông để tránh làm cá bị tổn thương hoặc chết, giữ trọn ý nghĩa của nghi lễ.
- Không sử dụng lễ vật cũ hoặc đồ ăn thừa: Các lễ vật trong mâm cúng, bao gồm đồ ăn, hương hoa, tiền vàng mã, cần phải mới, sạch sẽ. Đồ cúng ôi hỏng hoặc đã qua sử dụng bị coi là thiếu thành kính, ảnh hưởng đến ý nghĩa linh thiêng.
- Tránh cầu xin tài lộc không phù hợp: Bài khấn trong lễ cúng ông Táo nên tập trung vào việc báo cáo những việc tốt đẹp đã xảy ra, không nên cầu xin tài lộc hay những điều quá cầu kỳ, thể hiện lòng thành tâm của gia chủ.
- Không để xảy ra đổ vỡ hoặc sơ suất: Trong quá trình chuẩn bị và cúng lễ, cần chú ý tránh làm đổ vỡ đồ vật, vì theo quan niệm dân gian, đây có thể là điềm không may mắn cho gia đình.

Nghi thức phóng sanh cá chép ngày cúng ông táo về trời
Phóng sinh cá chép là một phần quan trọng trong lễ cúng ông Công ông Táo, mang ý nghĩa nhân văn và biểu trưng cho phương tiện đưa các Táo quân về trời. Cá chép đỏ thường được chọn bởi biểu tượng vượt Vũ Môn hóa rồng, tượng trưng cho sự may mắn và thịnh vượng. Khi chọn cá, nên ưu tiên những con khỏe mạnh, không bị trầy xước hay mất vảy, đảm bảo chúng có thể sống sót sau khi được thả.
Địa điểm thả cá cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng, ưu tiên các ao, hồ, hoặc sông có nguồn nước sạch. Gia chủ cần thả cá nhẹ nhàng bằng cách nghiêng miệng chậu hoặc túi đựng cá xuống nước, để cá tự bơi ra. Tránh thả từ trên cao hoặc vào các nguồn nước ô nhiễm để bảo vệ ý nghĩa tâm linh và môi trường.

Tết là thời điểm bạn cần di chuyển nhiều, từ việc đi mua sắm đến tham gia lễ hội. Với Xanh SM, bạn không chỉ tránh được cảnh tắc đường hay chờ đợi mà còn góp phần bảo vệ môi trường nhờ hệ thống xe điện xanh, sạch và hiện đại. Đội ngũ tài xế chuyên nghiệp cùng ứng dụng thân thiện với người dùng giúp bạn đặt xe dễ dàng chỉ trong vài thao tác.
>>> Tải ngay ứng dụng Xanh SM để lên lịch cho chuyến đi Tết trọn vẹn và thoải mái hơn bao giờ hết!

Qua bài viết này, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về ý nghĩa và các nghi thức cúng ông Công ông Táo. Việc cúng ông Công ông Táo không chỉ là hình thức mà còn là tấm lòng thành kính của gia chủ. Chúc bạn và gia đình có một mùa Tết ấm áp, an lành và gặp nhiều may mắn sau khi thực hiện nghi lễ cúng ông Công ông Táo!
Xem thêm: