Giữa nhịp sống hối hả của đô thị, có một điểm dừng chân yên bình, tĩnh lặng cho biết bao thế hệ người dân Long Biên, đó chính là Chùa Quán Tình. Ngôi chùa đã trải qua nhiều biến thiên lịch sử, nhuốm màu thời gian trên từng viên gạch, mái ngói,…
Chùa Quán Tình – Chốn tâm linh phía Đông Hà Nội
Chùa Quán Tình còn được gọi là “Thái Linh Quán tự” hay “Thái Linh quán”, tọa lạc tại phường Giang Biên, quận Long Biên, Hà Nội. Nằm bên dòng sông Đuống, vị trí của chùa chỉ cách trung tâm Thủ đô khoảng 10km.
Ngay cạnh chùa Quán Tình là đình Quán Tình. Nơi đây thờ phụng thành hoàng làng Nguyễn Nộn – một vị tướng tài ba cuối thời Lý, đầu thời Trần thế kỷ XIII và các vị hậu thần.
Đến nay, thời gian xây dựng cụ thể của chùa Quán Tình Long Biên vẫn còn là một ẩn số. Các nhà nghiên cứu chưa tìm thấy tư liệu lịch sử nào ghi lại việc khởi dựng ngôi chùa này. Tuy nhiên, dựa trên các dấu tích kiến trúc và các tài liệu còn sót lại, chùa Quán Tình đã có mặt vào khoảng thế kỷ XVII – XVII.
Lịch sử chùa Quán Tình
Cuối thời Lê Trung hưng, đầu thời Nguyễn, xã Quán Tình (hay Kẻ Tạnh) là một đơn vị hành chính thuộc tổng Đặng Xá, huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc. Năm Minh Mạng thứ ba (1822), trấn Kinh Bắc đổi tên thành trấn Bắc Ninh, và đến năm thứ 12 (1831) thì chính thức trở thành tỉnh Bắc Ninh.
Trong kháng chiến chống Pháp, địa bàn Quán Tình được sáp nhập vào xã Trường Chinh, huyện Gia Lâm, tỉnh Bắc Ninh. Sau cuộc cải cách ruộng đất, xã Trường Chinh đổi tên thành Giang Biên như ngày nay.
Cái tên gọi Kẻ Tạnh có nghĩa là “vùng trời quang đất tạnh”. Dân gian tương truyền rằng, vào một năm hạn hán kéo dài, mưa gió tầm tã đã khiến kinh đô Thăng Long chìm trong biển nước, cuộc sống nhân dân rơi vào cảnh khốn khó.
Thời điểm đó, công chúa Ngọc Hân đi qua vùng đất này đã dừng chân trú mưa tại một quán nhỏ ven làng. Kỳ lạ thay, ngay khi công chúa bước vào, mưa bỗng dứt hẳn, mây đen tan biến, trả lại bầu trời trong xanh.
Để ghi nhớ sự kiện kỳ diệu này và bày tỏ tấm lòng cảm thông với nỗi khổ của dân chúng, công chúa đã đặt tên cho làng là “Kẻ Tạnh”, như một lời nhắc nhở về ngày mưa tạnh, nỗi khổ tan biến. Cái tên “Kẻ Tạnh” không chỉ là một cái tên, mà còn là một lời hứa, một niềm tin về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc sẽ đến với làng.
Trước kia, làng Quán Tình ở phía trong đê, chia thành hai xóm: xóm trên và xóm dưới. Năm 1956, hai xóm này được đổi tên thành Đồng Tâm và Đồng Thanh. Ngoài ra, làng còn có một xóm nhỏ ngoài đê là Hòa Bình.
Cho đến tháng 5/1961, xã Giang Biên cùng các xã của huyện Gia Lâm được sáp nhập vào Hà Nội. Đến cuối tháng 11 năm 2004, xã Giang Biên được chuyển đổi thành phường Giang Biên, thuộc quận Long Biên.
Trên địa bàn phường, các di tích lịch sử – văn hóa được phân bố ở hầu hết các khu vực. Đa số được xây dựng vào khoảng thế kỷ XVII – XVIII, trong đó có đình – chùa Quán Tình Long Biên, một cụm di tích gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của địa phương.
Kiến trúc chùa Quán Tình Long Biên
Với bề dày lịch sử và văn hóa, quận Long Biên là vùng đất có nhiều di tích và chứng nhân lịch sử của Thủ đô, thu hút đông đảo du khách đến tham quan, tìm hiểu về văn hóa. Một trong những di tích tiêu biểu là chùa Quán Tình, nơi lưu giữ những giá trị văn hóa tinh thần quý báu của người dân Long Biên.
Ngôi chùa được xây dựng theo kiểu chữ Đinh, với tiền đường năm gian hai dĩ. Kiểu tường hồi bít đốc bao quanh tiền đường tạo nên một không gian kín đáo, trang nghiêm. Phần thượng điện được thiết kế theo dạng lầu bát giác, có hai tầng tám mái, mang đến một vẻ đẹp độc đáo và uy nghi. Lần tu sửa gần nhất của chùa Quán Tình Long Biên là vào năm 2004.
Hiện nay, chùa còn lưu giữ rất nhiều bia đá cổ, trong đó tấm bia hậu có niên đại sớm nhất lập năm Thịnh Đức thứ 3 (1655) là một báu vật vô giá. Trên tấm bia này, người ta đã khắc một bài thơ rất hay miêu tả cảnh đẹp của chùa và ghi danh những người công đức tiền, ruộng để tu sửa chùa.
Tấm bia đá không chỉ là bằng chứng lịch sử quý giá về sự tồn tại của chùa Quán Tình mà còn là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo với những nét chạm khắc tinh xảo và bài thơ mang đậm dấu ấn thời đại.
Văn bia lập năm Ất Mùi 1775 có ghi: “Nguyên xưa kia có bia chùa Thái Linh, triều trước lập dựng ngày gần sông, do nước xoáy lở mà bị thất lạc, nay cho sửa nền đất mà ghi lại các vật trong Tam bảo“. iều này cho thấy, vào giữa thế kỷ XVII, chùa Quán Tình đã được tu sửa, mở rộng khuôn viên. Hơn nữa, trong giai đoạn từ năm 1655 đến năm 1775, chùa có sự chuyển dịch đến vị trí hiện nay.
Niên đại Cảnh Thịnh năm 8 (1800) đã ghi dấu trên một quả chuông đồng cổ kính được lưu giữ tại chùa. Bài minh chuông khắc trên thân chuông không chỉ ghi lại sự kiện đúc chuông mà còn là một tác phẩm văn học giá trị, với những câu thơ ca ngợi vẻ đẹp của chốn thiền môn và sự đoàn kết của người dân.
Ngoài ra, chùa còn lưu giữ bộ sưu tập hiện vật quý giá gồm ba tấm bia hậu, một Thạch Đài trụ và hệ thống tượng Phật mang phong cách nghệ thuật triều đại Nguyễn (cuối thế kỷ XIX).
Đây chính là những tư liệu vàng, tái hiện lịch sử làng xã và những biến đổi không ngừng của dòng chảy Thiên Đức. Qua đó, thế hệ sau có thể hiểu rõ hơn về những thăng trầm của ngôi chùa theo thời gian.
Đặc biệt, quả chuông cổ còn lưu giữ tại chùa là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, phản ánh trình độ cao của nghệ thuật đúc đồng thời Tây Sơn. Đồng thời, hiện vật góp phần làm phong phú kho tàng mỹ thuật cổ truyền của dân tộc.
Cho đến năm 2012, cụm di tích đình, chùa Quán Tình đã được UBND Thành phố Hà Nội xếp hạng di tích lịch sử – văn hóa. Đây là một sự ghi nhận xứng đáng cho những giá trị văn hóa, lịch sử mà chùa Quán Tình Long Biên đã đóng góp.
Các ngày lễ tại Chùa Quán Tình
Các hoạt động văn hóa, lễ hội đa dạng tại chùa Quán Tình Long Biên không chỉ là nơi để người dân gửi gắm niềm tin mà còn là dịp để cộng đồng sum họp, gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống. Hằng năm, chùa tổ chức các lễ tiết sau:
- Tháng 1 Âm lịch: Lễ Thượng nguyên (15/1).
- Tháng 2 Âm lịch: Lễ vía Đức Phật Thích Ca xuất gia đi tu (8/2), lễ vía Đức Phật Thích Ca nhập niết bàn (15/2), lễ vía Bồ Tát Quan Âm (19/2), lễ vía Bồ Tát Phổ Hiền (21/2).
- Tháng 3 Âm lịch: Lễ vía Đức Quan Âm chuẩn đề (16/3).
- Tháng 4 Âm lịch: Lễ vía Bồ tát (4/4), lễ vía Đức Phật Thích Ca đản sinh (lễ Phật đản) (15/4).
- Tháng 6 Âm lịch: Lễ vía Đức Bồ Tát Quan Âm thành đạo.
- Tháng 7 Âm lịch: Lễ vía Đức Đại thế Chí Bồ Tát, lễ Vu Lan báo hiếu (15/7), lễ vía Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát (30/7).
- Tháng 9 Âm lịch: Lễ vía Đức Quan Thế Âm Bồ Tát xuất gia (19/9).
- Tháng 11 Âm lịch: Lễ khánh đản Đức Phật A Di Đà (17/11).
- Tháng 12 Âm lịch: Lễ Đức Phật Thích Ca Mâu Ni hành đạo (8/12).
Bên cạnh đó, tại chùa Quán Tình còn tổ chức các lễ hội theo tín ngưỡng thờ Mẫu, giỗ tổ chùa,… Vào những ngày rằm, mùng một, chùa là điểm tựa tinh thần, nơi người dân và du khách thập phương tìm đến để cầu bình an, sức khỏe và gửi gắm những ước nguyện tốt đẹp.
FAQ – Mọi người cùng hỏi về Chùa Quán Tình
Dưới đây là một số câu hỏi về chùa Quán Tình được nhiều người quan tâm:
Chùa Quán Tình thờ những ai?
Hiện chưa có thông tin chính thức về việc chùa Quán Tình Long Biên thờ tự vị thần nào. Tuy nhiên, đền Quán Tình nằm cạnh đó lại là nơi thờ tướng quân Nguyễn Nộn, một vị tướng tài ba dưới thời Lý – Trần.
Ai trụ trì chùa Quán Tình Long Biên?
Sư trụ trì chùa là Thích Nữ Liên Vy. Do có bà con ở làng Quán Tình, nên sư cô Thích Nữ Liên Vy thỉnh thoảng lui tới thăm viếng trong những lần ra Bắc và đã kết duyên với các bà con Phật tử ở đây từ năm 1999. Cảm mến sư cô, dân làng đã đồng lòng cung thỉnh sư cô trụ trì ngôi chùa Quán Tình của làng.
Chùa Quán Tình có từ khi nào?
Chùa Quán Tình Long Biên được xây dựng từ khi nào vẫn là một câu hỏi chưa có lời đáp chính xác. Cho đến nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm thấy tư liệu lịch sử cụ thể ghi lại thời điểm khởi công ngôi chùa này. Tuy nhiên, dựa trên các dấu tích kiến trúc còn sót lại và các tài liệu liên quan, chùa đã xuất hiện từ khoảng thế kỷ XVII đến thế kỷ XVIII.
Để di chuyển đến chùa Quán Tình Long Biên an toàn, tiện lợi và nhanh chóng nhất, du khách nên đặt xe dịch vụ Xanh SM Bike hoặc Xanh SM Taxi. Xanh SM là dịch vụ xe thuần điện đầu tiên tại Việt Nam nên mỗi chuyến đi của bạn sẽ góp phần bảo vệ môi trường.
Bên cạnh đó, đi xe không mùi, không ồn và không say xe là những điểm giúp người dân ngày càng yêu thích Xanh SM. Hãy tải ứng dụng Xanh SM để đặt xe và nhận ngay hàng loạt mã giảm giá hấp dẫn. Ngoài ra, bạn có thể gọi tổng đài 1900 2088 để được hỗ trợ đặt Xanh SM Taxi nhanh chóng.
Có thể nói, chùa Quán Tình Long Biên là một chứng nhân lịch sử của vùng đất Long Biên. Qua bao thăng trầm của thời gian, ngôi chùa vẫn vững vàng và giữ gìn những nét đẹp văn hóa truyền thống. Đừng quên đặt xe Xanh SM để có cuộc hành trình an toàn và tiện lợi nhất đến chùa Quán Tình!
Xem thêm:
