Làng nghề Triều Khúc từ lâu đã nổi tiếng với các sản phẩm thủ công tinh xảo. Những nghề truyền thống này không chỉ mang lại cuộc sống sung túc cho người dân địa phương mà còn góp phần gìn giữ những giá trị văn hóa dân gian độc đáo.
Giới thiệu về làng nghề Triều Khúc
Để hiểu rõ về lịch sử và những giá trị văn hóa của ngôi làng giàu truyền thống này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết hơn trong phần giới thiệu dưới đây.
Làng nghề Triều Khúc ở đâu?
Làng nghề Triều Khúc thuộc xã Tân Triều, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Làng nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 7 km về phía Tây Nam, gần đường Nguyễn Trãi và khu vực Hà Đông.
Làng nghề Triều Khúc – Dấu ấn làng cổ của người dân
Làng nghề Triều Khúc có vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế, xã hội và văn hóa của người dân địa phương xã Tân Triều, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Với lịch sử lâu đời trong lĩnh vực dệt, làng nghề đã thay đổi từ sản xuất thủ công sang quy mô công nghiệp, góp phần tạo việc làm ổn định và giữ gìn bản sắc truyền thống.
Hiện nay, cụm công nghiệp làng nghề Tân Triều đã tạo việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương với mức lương dao động từ 8 – 20 triệu đồng/ tháng giúp giảm thiểu tình trạng thất nghiệp và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Hơn nữa, các doanh nghiệp tại đây chú trọng thực hiện đầy đủ các chính sách phúc lợi, đảm bảo an toàn lao động và triển khai các biện pháp bảo vệ sức khỏe cho người lao động. Đồng thời tạo điều kiện để người dân tiếp cận quy trình sản xuất hiện đại, nâng cao tay nghề theo các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 9001:2015.
Sự phát triển của cụm công nghiệp làng nghề không chỉ đóng góp vào ngân sách nhà nước thông qua các khoản thuế mà còn mở rộng thị trường xuất khẩu sang Nhật Bản, Mỹ và nhiều quốc gia châu Âu nhằm nâng cao vị thế kinh tế của địa phương.
Bên cạnh lợi ích về kinh tế, làng nghề Triều Khúc còn mang lại giá trị lớn về văn hóa – xã hội thông qua việc bảo tồn các giá trị văn hóa phi vật thể như dệt thao, dệt the, nhuộm vải – những nghề truyền thống được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Việc duy trì các sản phẩm mang đậm bản sắc vừa góp phần bảo tồn giá trị văn hóa làng quê mà còn làm phong phú thêm kho tàng văn hóa dân tộc. Các hoạt động cộng đồng như tưởng nhớ tổ nghề hay duy trì những bài ca truyền thống là minh chứng rõ nét cho tinh thần đoàn kết và lòng tự hào nghề nghiệp.
Quá trình phát triển làng nghề Triều Khúc
Trải qua bao thăng trầm của thời gian, làng nghề Triều Khúc không ngừng đổi mới và phát triển, tạo nên dấu ấn đặc biệt trong hành trình giữ gìn nghề truyền thống.
Quá trình từ làng cổ đến cụm làng nghề Triều Khúc hiện đại
Làng nghề Triều Khúc có lịch sử hình thành và phát triển lâu đời. Các dấu tích khảo cổ được phát hiện tại khu vực cho thấy dấu hiệu định cư từ cách đây 3500 – 4200 năm thuộc giai đoạn văn hóa Phùng Nguyên.
Ban đầu, Triều Khúc là một làng nông nghiệp chuyên trồng lúa và hoa màu nhưng đã dần phát triển thành làng nghề từ cuối thời Lê Trung Hưng nhờ sự truyền dạy nghề thủ công từ Vũ Đức Úy.
Tới những năm 1960 – 1980, làng nghề Triều Khúc phát triển mạnh mẽ theo hình thức hợp tác xã, tập trung sản xuất nhiều sản phẩm như khăn mặt, khăn len, bấc đèn và chổi lông gà.
Khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, Triều Khúc đổi tên thành cụm công nghiệp làng nghề Tân Triều với nhiều doanh nghiệp sản xuất và gia công trong các lĩnh vực dệt may, in ấn, cơ khí và bao bì.
Ảnh hưởng của nghề truyền thống đối với đời sống người dân
Đối với người dân Triều Khúc, nghề truyền thống như dệt vải, làm nón quai thao, chế tác lông vũ đã giúp duy trì sinh kế, tạo việc làm và góp phần giữ gìn bản sắc địa phương. Nghề thủ công mang lại một nguồn thu nhập ổn định và tạo ra môi trường giao lưu văn hóa giữa các thế hệ.
Tuy hiện nay một số nghề truyền thống đang mai một do quá trình hiện đại hóa nhưng một bộ phận dân làng vẫn nỗ lực bảo tồn các giá trị truyền thống bằng các hoạt động sản xuất nhỏ lẻ và làng nghề du lịch.
Ảnh hưởng của làng nghề Triều Khúc đến kinh tế địa phương
Sự phát triển của làng nghề Triều Khúc đã góp phần nâng cao nền kinh tế của địa phương. Việc chuyển đổi từ làng nghề truyền thống sang cụm công nghiệp hiện đại đã tạo ra hàng nghìn việc làm cho người lao động tại địa phương và khu vực lân cận.
Các sản phẩm công nghiệp như bao bì, in ấn và dệt may được tiêu thụ rộng rãi, đóng góp vào nguồn thu ngân sách địa phương. Bên cạnh những đóng góp tích cực, sự phát triển nhanh chóng cũng đặt ra thách thức về bảo vệ môi trường và duy trì bản sắc làng nghề truyền thống.
Việc kết hợp giữa phát triển kinh tế và bảo tồn văn hóa đang là hướng đi được địa phương Tân Triều, Thanh Trì chú trọng.
Các nghề truyền thống tại làng nghề Triều Khúc xưa và nay
Từ xa xưa đến nay, làng Triều Khúc được biết đến với nghề thủ công truyền thống đã được gìn giữ và phát triển qua nhiều thế hệ như:
Nghề dệt vải
Nghề dệt vải từ lâu đã nổi tiếng ở làng Triều Khúc (xã Tân Triều, huyện Thanh Trì, Hà Nội). Từ thế kỷ XVIII, nghề dệt chủ yếu sản xuất các loại vải the, vải nái phục vụ nhu cầu may mặc của người dân Bắc Bộ. Những sản phẩm này được sử dụng để làm áo the, yếm đào, thắt lưng và các phụ kiện trong trang phục truyền thống.
Nghề dệt vải của Triều Khúc có sự khởi nguồn gắn liền với ông Vũ Đức Úy – người đã mang kỹ thuật dệt thao từ Trung Quốc về truyền dạy cho dân làng vào cuối thời Lê – Trịnh. Từ đó, làng dần phát triển thành một trung tâm sản xuất các mặt hàng dệt thủ công phục vụ đời sống và các dịp lễ hội.
Ngày nay, dù nhu cầu về các sản phẩm dệt truyền thống không còn phổ biến như trước nhưng nghề dệt ở Triều Khúc vẫn được duy trì và mở rộng. Ngoài các sản phẩm thủ công, làng còn phát triển các nhà máy dệt quy mô lớn chuyên sản xuất vải công nghiệp, thảm trang trí và các mặt hàng phục vụ nội địa lẫn xuất khẩu.
Ngoài ra, làng có một hợp tác xã công nghiệp dệt cùng hàng chục doanh nghiệp tư nhân giúp tạo việc làm và giữ gìn giá trị truyền thống nơi đây.
Buôn bán quai thao, chân chỉ hạt bột
Bên cạnh nghề dệt, làng Triều Khúc còn gắn liền với hoạt động sản xuất và buôn bán các phụ kiện truyền thống như quai thao, chân chỉ hạt bột. Quai thao là loại dây vải bản to, mềm mại dùng để làm quai cho nón.
Từ khi có quai thao, chiếc nón dẹt trở nên duyên dáng hơn, trở thành phụ kiện quen thuộc của phụ nữ Bắc Bộ trong những dịp trọng đại. Vì vậy, Triều Khúc còn được biết đến với tên gọi “Làng Đơ Thao”.
Chân chỉ hạt bột là sản phẩm được làm từ lông gà, lông vịt hoặc tóc rối và được chế tác thành các vật phẩm trang trí như phất trần, độn tóc, hoa lông gà. Những sản phẩm này thường được sử dụng trong nghi thức tín ngưỡng hoặc các lễ hội truyền thống.
Dù những sản phẩm này không còn được sử dụng phổ biến trong đời sống hàng ngày nhưng vào các dịp lễ hội truyền thống, một số hộ gia đình trong làng vẫn tiếp tục duy trì và sản xuất để phục vụ nhu cầu văn hóa tâm linh.
Công nghiệp in ấn và bao bì
Ngoài các nghề thủ công truyền thống kể trên, làng Triều Khúc ngày nay còn phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực công nghiệp in ấn và bao bì. Đây là ngành nghề mới hơn so với dệt vải hay làm quai thao nhưng đã nhanh chóng trở thành một lĩnh vực kinh tế quan trọng và nâng cao thu nhập cho người dân.
Nhiều cơ sở in ấn tại Triều Khúc chuyên sản xuất bao bì nhựa, giấy và in các sản phẩm phục vụ nhu cầu tiêu dùng và công nghiệp. Các doanh nghiệp trong làng không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn mở rộng xuất khẩu. Sự chuyển đổi này đã giúp làng Triều Khúc thích ứng với những thay đổi của xã hội.
Những trải nghiệm thú vị khi ghé thăm làng nghề Triều Khúc
Làng nghề Triều Khúc với những giá trị truyền thống hứa hẹn mang tới nhiều trải nghiệm độc đáo cho các du khách trong và ngoài nước.
Nghe kể những câu chuyện làng nghề truyền thống
Triều Khúc đã quá quen thuộc với nghề dệt thủ công tinh xảo. Theo các nghệ nhân trong làng, nghề dệt ở đây có từ hàng trăm năm trước, từng phát triển hưng thịnh và làm nên tên tuổi của làng. Khi ghé thăm, du khách có thể lắng nghe các câu chuyện về lịch sử làng nghề, quá trình hình thành và những thăng trầm qua các thời kỳ.
Những chia sẻ từ chính những người gắn bó với nghề giúp người nghe hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa mà làng Triều Khúc đang gìn giữ.
Xem trực tiếp quy trình dệt đồ thủ công
Một trong những điểm gây ấn tượng khi đến làng Triều Khúc là được tận mắt quan sát các nghệ nhân thực hiện quy trình dệt thủ công. Từ khâu chọn sợi, dệt vải cho đến hoàn thiện sản phẩm đều đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo.
Mỗi công đoạn đều mang dấu ấn của sự cần cù, kiên nhẫn và kỹ thuật tinh tế được truyền lại qua nhiều thế hệ. Không chỉ là hoạt động sản xuất, nghề dệt còn phản ánh nét sinh hoạt văn hóa đặc trưng của người dân.
Chiêm ngưỡng điệu múa cổ “cái đĩ đánh bồng”
Một trải nghiệm mà du khách không thể bỏ qua khi đến Triều Khúc là được xem điệu múa “cái đỉ đánh bồng” – một nét nghệ thuật dân gian độc đáo. Điệu múa này gắn liền với sự tích Phùng Hưng chọn Triều Khúc làm đại bản doanh khi tiến quân vây thành Tống Bình.
Tương truyền, để khích lệ tinh thần binh sĩ, Phùng Hưng đã cho quân lính giả gái, đeo trống nhỏ trước ngực và biểu diễn múa bồng. Điệu múa này là sự kết hợp giữa động tác mạnh mẽ và phong thái uyển chuyển.
Những người biểu diễn thường là nam giả gái, mặc trang phục rực rỡ với các dải lụa nhiều màu sắc. Họ vừa múa vừa đánh trống tạo nên không khí sôi động trong không gian đình làng cổ kính. Điệu múa không chỉ mang giá trị nghệ thuật mà còn thể hiện tinh thần phồn thực, sự lạc quan của cư dân nông nghiệp.
Tham gia lễ hội làng nghề Triều Khúc
Lễ hội làng nghề Triều Khúc có nguồn gốc gắn liền với việc tưởng nhớ Bố Cái Đại Vương Phùng Hưng, một vị anh hùng dân tộc đã lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống lại ách đô hộ của nhà Đường vào thế kỷ VIII. Ông được người dân suy tôn là Thành hoàng làng, tượng trưng cho tinh thần quật khởi và lòng yêu nước.
Lễ hội là dịp để dân làng bày tỏ lòng biết ơn đối với vị anh hùng, đồng thời cầu mong một năm mới bình an, mùa màng bội thu và cuộc sống ấm no. Bên cạnh ý nghĩa tâm linh, lễ hội còn phản ánh đời sống văn hóa phong phú của làng nghề Triều Khúc.
Lễ hội làng nghề Triều Khúc được tổ chức từ ngày mùng 9 đến ngày 12 tháng Giêng âm lịch hàng năm tại xã Tân Triều, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Đây là thời điểm người dân địa phương cùng du khách thập phương tụ hội để tham gia vào không gian lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống.
Các hoạt động trong lễ hội diễn ra sôi động, kết hợp giữa phần lễ trang nghiêm và phần hội phong phú với nhiều trò chơi dân gian, đem lại không khí rộn ràng những ngày đầu xuân.
Phần lễ của lễ hội bao gồm các nghi thức truyền thống như rước kiệu, dâng hương, tế lễ tại đình làng. Đặc biệt, nghi thức rước Thánh được thực hiện với sự trang nghiêm, tôn kính, trong đó người tham gia luôn hướng mặt về phía kiệu Thánh như một cách thể hiện lòng thành kính.
Phần hội mang đến không khí náo nhiệt với nhiều hoạt động văn hóa, giải trí như múa Trống Bồng (hay “Con đĩ đánh bồng”), một điệu múa chỉ do nam giới thực hiện với lối biểu diễn vui nhộn, mang đậm tính phồn thực của văn hóa nông nghiệp.
Ngoài ra, các trò chơi dân gian như đấu vật, chọi gà, cờ người và hội thi sinh vật cảnh cũng thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.
Hướng dẫn di chuyển đến làng nghề Triều Khúc thuận tiện
Nếu muốn ghé thăm và khám phá nét đẹp của làng nghề Triều Khúc, bạn có thể tham khảo và lựa chọn một trong những cách di chuyển thuận tiện sau.
Di chuyển bằng phương tiện cá nhân
Để thuận lợi cho việc di chuyển đến làng nghề Triều Khúc, bạn có thể lựa chọn di chuyển bằng xe máy hoặc ô tô. Với hai phương tiện cá nhân này sẽ giúp bạn linh hoạt sắp xếp thời gian, đặc biệt là trong những ngày cao điểm của lễ hội. Đồng thời dễ dàng mang theo các vật dụng cần thiết như đồ lễ hoặc quà lưu niệm.
Tuy nhiên, hình thức di chuyển này cũng có một số hạn chế nhất định. Trong những ngày lễ hội diễn ra, lượng người đổ về đông khiến các tuyến đường vào làng thường xuyên ùn tắc. Việc tìm kiếm chỗ gửi xe, nhất là với ô tô có thể gặp khó khăn do số lượng bãi đỗ hạn chế.
Hơn nữa, các ngõ trong làng khá nhỏ sẽ gây trở ngại cho các phương tiện lớn khi di chuyển vào sâu bên trong. Vì vậy, nếu lựa chọn phương tiện cá nhân, bạn nên tìm hiểu trước lộ trình để tránh các khu vực dễ xảy ra tắc nghẽn.
Di chuyển bằng xe dịch vụ Xanh SM
Sử dụng xe Xanh SM là một lựa chọn lý tưởng khi di chuyển đến làng nghề Triều Khúc. Các dòng xe điện 2 bánh và 4 bánh của Xanh SM đều được trang bị tiện nghi hiện đại, đáp ứng nhu cầu đi lại thông minh và thân thiện với môi trường.
Từ xe máy tiện lợi cho những chuyến hành trình ngắn đến xe ô tô thoải mái cho cả gia đình, Xanh SM luôn có phương án di chuyển phù hợp với bạn. Bên cạnh đó, dịch vụ Xanh SM mang lại sự tiện ích khi cho phép đặt xe trước qua ứng dụng giúp người dùng dễ dàng lên lịch trình, tiết kiệm thời gian và tránh tình trạng chờ đợi.
Để sử dụng dịch vụ, người dùng chỉ cần thực hiện các bước đơn giản:
- Tải và cài đặt ứng dụng Xanh SM trên điện thoại di động (hỗ trợ cả hệ điều hành Android và iOS).
- Đăng ký tài khoản bằng cách điền thông tin cá nhân và hoàn tất xác thực.
- Nhập địa chỉ làng Triều Khúc, chọn loại xe phù hợp và xác nhận đặt chuyến.
- Ứng dụng sẽ thông báo giá cước và hỗ trợ nhiều phương thức thanh toán linh hoạt như ví điện tử, thẻ ngân hàng hoặc tiền mặt.
FAQ – Mọi người cũng hỏi về làng nghề Triều Khúc
Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về làng nghề Triều Khúc:
Làng nghề Triều Khúc có mở cửa cho du khách tham quan không?
Câu trả lời là “Có”. Làng nghề Triều Khúc là điểm đến hấp dẫn, thu hút du khách bởi vẻ đẹp văn hóa và lịch sử lâu đời. Nơi đây nổi bật với quần thể di tích đình – đền – chùa mang đậm dấu ấn cổ kính, phản ánh tinh hoa nghệ thuật truyền thống.
Hàng năm, từ mùng 9 đến 12 tháng Giêng âm lịch, làng tổ chức lễ hội truyền thống để tưởng nhớ Bố Cái Đại Vương Phùng Hưng, với nghi lễ rước Thánh và điệu múa “con đĩ đánh bồng” độc đáo.
Làng nghề Triều Khúc thuộc Quận nào?
Làng nghề Triều Khúc thuộc xã Tân Triều, huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội.
Làng nghề Triều Khúc nổi tiếng với sản phẩm gì?
Làng nghề Triều Khúc nổi tiếng với các sản phẩm truyền thống như:
- Chổi lông gà: Nghề thu gom và chế tạo chổi lông gà là nghề chính, đã tồn tại hàng trăm năm, cung cấp sản phẩm cho cả trong và ngoài nước.
- Dệt và thêu ren: Làng còn có truyền thống dệt và thêu các sản phẩm như đồ thờ cúng, khăn, áo dài phục vụ nhu cầu văn hóa, tín ngưỡng.
- Nón quai thao: Đây là sản phẩm thủ công truyền thống gắn liền với các lễ hội và văn hóa dân gian Việt Nam.
Có thể mua sản phẩm làng nghề Triều Khúc ở đâu?
Bạn có thể mua các sản phẩm truyền thống của làng nghề Triều Khúc tại các kho hàng cung cấp các sản phẩm làng nghề và xưởng chuyên sản xuất các sản phẩm truyền thống của làng Triều Khúc.
Ngoài ra, bạn có thể tham gia các nhóm trên Facebook chợ làng Triều Khúc để tìm hiểu và đặt mua sản phẩm.
Tại sao làng nghề Triều Khúc lại được gọi là cụm làng nghề?
Làng nghề Triều Khúc được gọi là cụm làng nghề vì nơi đây không những nổi tiếng với một nghề truyền thống mà còn có nhiều nghề phụ khác nhau cùng phát triển theo thời gian.
Ban đầu, Triều Khúc được biết đến chủ yếu với nghề làm chổi lông gà nhưng sau đó làng mở rộng thêm nhiều ngành nghề thủ công khác giúp tạo cơ hội việc làm và thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển. Chính vì thế, Triều Khúc được gọi là cụm làng nghề truyền thống, đại diện cho sự phong phú trong hoạt động thủ công tại Hà Nội.
Như vậy, có thể thấy làng nghề Triều Khúc vừa là nơi lưu giữ những nghề thủ công truyền thống, vừa minh chứng cho sự sáng tạo của người dân qua bao thế hệ. Dù thời gian có đổi thay và qua bao thế hệ, làng nghề Triều Khúc vẫn giữ được bản sắc riêng và phát huy giá trị văn hóa Việt Nam.
Xem thêm:
