Tọa lạc yên bình bên hồ Trúc Bạch, gắn liền với văn hóa thờ Thần Chó độc đáo của người Việt, Đền Thủy Trung Tiên mang giá trị tâm linh đặc sắc, là điểm đến thu hút du khách muốn tìm hiểu về truyền thống và tín ngưỡng lâu đời.
Đôi nét Đền Thủy Trung Tiên – Nơi thờ Thần Chó nổi tiếng ở Ba Đình
| Địa chỉ: 2RXQ+FHF, Hồ Trúc Bạch, P. Yên Hoa, Trúc Bạch, Ba Đình, Hà Nội. Giờ mở cửa: 08:00 – 17:00. |
Đền Thủy Trung Tiên hay còn được người dân địa phương gọi là đền Cẩu Nhi, là công trình kiến trúc tâm linh có từ thời nhà Lý, tọa lạc trên một hòn đảo nhỏ phía Tây Bắc hồ Trúc Bạch, cách đường Thanh Niên khoảng 30m (quận Ba Đình, Hà Nội).
Đền Thủy Trung Tiên thờ ai? Ban đầu, đền được xây dựng để thờ Cẩu Mẫu và Cẩu Nhi (Thần Chó và mẹ của Chó thần), gắn với truyền thuyết về sự kiện vua Lý Thái Tổ dời đô về Thăng Long năm 1010.
Đến cuối thời Hậu Lê, ngôi đền được đổi tên thành Thủy Trung Tiên và mở rộng thờ cả Mẫu Thoải cùng thờ Cá. Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, năm 1982 đền bị phá dỡ nhưng đã được khôi phục, khánh thành vào năm 2017 với tên gọi “Thủy Trung Tiên từ”.
Cũng trong năm 2017, công trình này được xếp hạng là di tích danh lam thắng cảnh cấp Thành phố, trở thành điểm đến tâm linh độc đáo trong quần thể thắng cảnh Hồ Tây – hồ Trúc Bạch.
Câu chuyện tích xưa về nguồn gốc Đền Thủy Trung Tiên
Truyền thuyết kể rằng, Đền Thủy Trung Tiên gắn liền với sự kiện vua Lý Thái Tổ dời đô về Thăng Long. Khi Lý Công Uẩn đang gặp khó khăn trong việc xây dựng thành Thăng Long do nền móng không vững, một con chó từ Đình Bảng, Bắc Ninh, bơi qua sông Hồng đến núi Nùng với chữ “Vương” trên lưng.
Sự kiện kỳ lạ này được xem là điềm báo từ đất trời, giúp vua quyết định xây thành trên nền Đại La và thành công. Sau khi hoàn thành thành Thăng Long, vua Lý Thái Tổ đã cho xây dựng Đền Cẩu Nhi trên núi Nùng để thờ cúng, coi đó như sự tri ân tạo hóa đã ban phước cho dân Đại Việt.
Đến thời Lê và Nguyễn, khi kinh đô được chuyển vào Huế, Đền Thủy Trung Tiên trên núi Nùng bị di dời ra khu vực hồ Trúc Bạch như ngày nay. Tuy nhiên, qua nhiều thế kỷ, ngôi đền dần rơi vào lãng quên, bị nhầm lẫn với đền thờ Bà Chúa Nước.
Đến năm 1982, đền bị phá bỏ để nhường chỗ cho cơ sở sản xuất và quán ăn, khiến nhiều giá trị lịch sử tưởng như đã mất. Nhờ sự nghiên cứu và nỗ lực của các nhà sử học, năm 1985, những ý kiến đề xuất đã hỗ trợ cho việc phục dựng đền. UBND TP. Hà Nội và Bộ Văn hóa đồng ý tái dựng ngôi đền để gìn giữ di sản văn hóa lâu đời.
Ngày nay, Đền Thủy Trung Tiên trở thành một phần không thể thiếu trong hệ thống tâm linh của Hà Nội, là nơi thu hút du khách tới tham quan, khám phá lịch sử cùng tín ngưỡng Việt Nam xa xưa.
Kiến trúc độc đáo và không gian linh thiêng của Đền Cẩu Nhi
Nằm trên một gò đất rộng khoảng 500m2 giữa hồ Trúc Bạch, Đền Thủy Trung Tiên được phục dựng theo lối kiến trúc thời Lý với nhiều nét đặc sắc riêng biệt. Ngôi đền được xây dựng hình chữ nhật với mái uốn cong đặc trưng, toàn bộ được lợp bằng ngói vảy cá truyền thống.
Điểm nhấn đầu tiên của công trình là cây cầu đá xanh dài 18m với 5 nhịp, được chạm khắc hình rồng phượng và các bức phù điêu tinh xảo, dẫn vào cổng tam quan trang nghiêm.
Các chi tiết trang trí trong đền từ tượng thờ, chân nến đến chông đều được chế tác tỉ mỉ bởi bàn tay khéo léo của các nghệ nhân làng đúc đồng Ngũ Xã. Đặc biệt, dấu ấn về sự tích ngôi đền được thể hiện qua ít nhất 4 cặp chó đá được bố trí ở các vị trí trang trọng như trước cầu đá, sau cổng tam quan, cửa đền và gần bia đá.
Nhà bia với những bia đá được soạn theo sách Đại Việt sử ký toàn thư và Tây Hồ chí vẫn còn lưu giữ đến ngày nay, như một minh chứng cho giá trị lịch sử của ngôi đền. Ngoài ra, còn có một tấm bia đá chạm nổi hình cánh sen với bốn chữ “Di tích Cẩu Nhi”, là di vật quý giá còn sót lại từ thời hoàng kim của ngôi đền.
Không gian linh thiêng của đền còn được tô điểm bởi những hàng cây cổ thụ rậm rạp bao quanh, tạo nên khung cảnh tựa như một hòn đảo xanh tươi giữa mặt hồ phẳng lặng.
Chính vẻ đẹp kiến trúc độc đáo cùng không gian tĩnh lặng, thoáng đãng đã khiến Đền Thủy Trung Tiên trở thành điểm đến tâm linh thu hút đông đảo người dân đến cầu bình an, đặc biệt là vào dịp đầu năm mới.
Tìm hiểu tín ngưỡng Thần Chó – Linh hồn đền Thủy Trung Tiên
Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, Thần Chó không chỉ là biểu tượng của sự trung thành, bảo vệ mà còn là điềm báo thiêng liêng của trời đất. Tại Đền Thủy Trung Tiên, hình tượng Thần Chó nhắc nhớ về sự tích linh thiêng gắn với việc xây thành Đại La của vua Lý Thái Tổ.
Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, Đền Thủy Trung Tiên đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh của người dân Hà thành. Ban đầu, đền được xây dựng để thờ Cẩu Mẫu và Cẩu Nhi, sau đó mở rộng thờ cả Mẫu Thoải, phản ánh sự đa dạng trong tín ngưỡng dân gian xưa.
Ngày nay, Đền Thủy Trung Tiên vẫn duy trì nhiều hoạt động tâm linh quan trọng trong năm. Vào các dịp rằm, mùng một, đặc biệt là đầu năm mới, người dân địa phương và du khách thập phương thường đến đây để thắp hương cầu bình an, sức khỏe và may mắn.
Với tư cách là một phần của quần thể di tích bao gồm Đền Quán Thánh và Chùa Trấn Quốc, Đền Thủy Trung Tiên là chứng nhân lịch sử, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Sự hiện diện của ngôi đền là minh chứng sống động cho mối quan hệ gắn bó giữa tín ngưỡng dân gian và đời sống người dân Thăng Long – Hà Nội từ xưa đến nay.
Một số di tích văn hóa gần Đền Cẩu Nhi Hà Nội
Khi thăm thú Đền Thủy Trung Tiên, bạn cũng có thể kết hợp tham quan những di tích văn hóa, lịch sử nổi tiếng trong khu vực hồ Trúc Bạch – Hồ Tây. Những công trình này là điểm đến lý tưởng để du khách hiểu thêm về lịch sử hào hùng của vùng đất Hà Nội nghìn năm văn hiến.
Đền Quán Thánh
Đền Quán Thánh: Nơi thờ Huyền Thiên Trấn Vũ linh thiêng, còn được biết đến với tên gọi Trấn Vũ Quán, nằm trên đường Thanh Niên, thuộc phường Quán Thánh, quận Ba Đình, Hà Nội, cách Đền Thủy Trung Tiên hơn 1 km.
Ngôi đền này được xây dựng từ thời vua Lý Thái Tổ (1010-1028), là nơi thờ Huyền Thiên Trấn Vũ, một trong Thăng Long Tứ Trấn, tức bốn vị thần trấn giữ các cửa ngõ của kinh thành Thăng Long xưa. Trải qua hơn ba thế kỷ, đền Quán Thánh vẫn lưu giữ nhiều hiện vật lịch sử quý giá.
Đền Voi Phục
Cũng là một trong Thăng Long Tứ Trấn xưa, Đền Voi Phục – Dấu ấn lịch sử Thăng Long tứ trấn cách Đền Thủy Trung Tiên khoảng 5.3 km, tọa lạc tại số 362 phố Kim Mã, phường Ngọc Khánh, quận Ba Đình, Hà Nội.
Ngôi đền còn được gọi là “Tây trấn từ”, được xây dựng từ thời vua Lý Thái Tông (1028-1054) để thờ hoàng tử Linh Lang – người có công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Tống, được tôn vinh là Linh Lang đại vương thượng đẳng phúc thần.
Đền mang tên Voi Phục bởi trước cửa đền có hai con voi quỳ gối, tượng trưng cho sự uy nghi và trung thành. Ngày nay, Đền Voi Phục nằm cạnh công viên Thủ Lệ, là một trong những di tích tiêu biểu của Hà Nội.
Hoàng Thành Thăng Long
Nằm tại số 19C Hoàng Diệu, phường Điện Biên, quận Ba Đình, Hà Nội, Hoàng Thành Thăng Long cách Đền Thủy Trung Tiên khoảng 2.3 km và là một quần thể di tích lịch sử có ý nghĩa đặc biệt.
Gắn liền với kinh thành Thăng Long qua nhiều thời kỳ, công trình này được xây dựng và phát triển qua các triều đại kể từ thời Đinh, là biểu tượng cho sự trường tồn và thịnh vượng của nền văn hóa Việt Nam.
Với quy mô đồ sộ và giá trị lịch sử sâu sắc, Hoàng Thành Thăng Long là nơi lưu giữ nhiều dấu ấn kiến trúc, văn hóa và lịch sử quan trọng. Ngày nay, địa điểm này tiếp tục thu hút sự quan tâm của du khách và các nhà nghiên cứu trong hành trình khám phá lịch sử Thủ đô.
Cột Cờ Hà Nội
Cách Đền Thủy Trung Tiên khoảng 2.2 km, Cột cờ Hà Nội, hiên ngang trên đường Điện Biên Phủ (số 28A, quận Ba Đình), là một biểu tượng lịch sử đầy kiêu hãnh của Thủ đô.
Nằm trong khuôn viên Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, công trình này từng là đài quan sát trong các cuộc kháng chiến và là nơi lá cờ đỏ sao vàng lần đầu tiên tung bay sau Cách mạng tháng Tám.
Cột cờ Hà Nội luôn là một phần không thể thiếu trong ký ức và niềm tự hào của dân tộc, là điểm đến không thể bỏ lỡ khi bạn đến với Hà Nội.
Hướng dẫn di chuyển đến Đền Thuỷ Trung Tiên
Để tham quan Đền Thủy Trung Tiên, bạn có thể bắt đầu từ trung tâm thành phố Hà Nội, chọn các điểm xuất phát gần như khu vực Hồ Hoàn Kiếm hoặc phố cổ.
Từ đây, du khách có thể di chuyển theo tuyến đường Lý Thái Tổ – Trần Quang Khải – Yên Phụ – Thanh Niên để đến hồ Trúc Bạch – là nơi đền an ngụ. Khoảng cách từ trung tâm thành phố đến đền chỉ từ 3 – 5 km tùy điểm xuất phát, thời gian di chuyển mất khoảng 15 – 20 phút.
Di chuyển tự túc bằng xe máy
Vì đền nằm trên đảo nhỏ giữa hồ Trúc Bạch và kết nối với đường Thanh Niên bằng cầu đá, nên bạn cần di chuyển đến đường Thanh Niên trước. Dưới đây là một số gợi ý tuyến đường tùy thuộc vào điểm xuất phát của bạn:
- Từ khu vực Hoàn Kiếm: Bạn có thể đi theo đường Đinh Tiên Hoàng, rẽ ra Trần Nhật Duật, sau đó đi dọc theo đường Yên Phụ để đến đường Thanh Niên.
- Từ khu vực Đống Đa: Bạn có thể đi theo đường Nguyễn Thái Học, rẽ ra Kim Mã, sau đó rẽ vào đường Văn Cao hoặc Hoàng Hoa Thám để đến đường Thanh Niên.
- Từ khu vực Cầu Giấy: Bạn có thể đi theo đường Bưởi, rẽ vào đường Hoàng Hoa Thám hoặc đường Lạc Long Quân để đến đường Thanh Niên.
Bạn cần lưu ý rằng đường Thanh Niên là đường một chiều, vì thế hãy chú ý biển báo giao thông để tránh đi vào đường ngược chiều.
Khi đến đường Thanh Niên, bạn hãy tìm vị trí gần giữa hồ Trúc Bạch. Bạn sẽ thấy một cây cầu đá cong cong bắc qua hồ dẫn vào một khuôn viên có nhiều cây cổ thụ. Đó chính là lối vào Đền Thủy Trung Tiên:
- Nơi gửi xe: Do đền nằm trên đảo nhỏ và không có bãi gửi xe riêng, bạn cần gửi xe ở các điểm trông giữ xe trên đường Thanh Niên. Có một số điểm trông xe tư nhân dọc theo đường này.
- Giá vé xe: Giá vé gửi xe máy thường dao động từ 5.000 – 10.000 VNĐ/xe.
- Giá vé vào đền: Hiện tại, vé vào cửa Đền Thủy Trung Tiên là miễn phí.
Di chuyển bằng xe bus
Để đến Đền Thủy Trung Tiên (hồ Trúc Bạch, đường Thanh Niên, quận Ba Đình, Hà Nội), bạn có thể chọn các tuyến xe buýt sau:
- Tuyến 50: Long Biên – Sân bay Nội Bài. Dừng tại đường Yên Phụ, gần đường Thanh Niên. Bạn đi bộ khoảng 1.5km sẽ đến đền.
- Tuyến 31: Đại học Bách Khoa – Chèm. Dừng tại đường Thanh Niên, cách đền khoảng 300m.
- Tuyến 45: Times City – Bến xe Nam Thăng Long. Dừng tại đường Yên Phụ hoặc gần hồ Trúc Bạch, bạn nên xuống ở hồ Trúc Bạch, sau đó đi bộ lên cầu vào đền.
- Tuyến 55A: Cầu Giấy – Times City. Dừng tại khu vực Yên Phụ hoặc Thanh Niên, bạn xuống đường Thanh Niên rồi đi bộ một đoạn vào đền.
Các tuyến xe bus kể trên đều có điểm dừng gần với Đền Thủy Trung Tiên. Bạn nên xuống ở điểm dừng gần giữa hồ Trúc Bạch nhất, từ điểm dừng này, bạn sẽ dễ dàng nhìn thấy cây cầu đá dẫn vào ngôi đền.
- Giá vé: Giá vé xe bus công cộng ở Hà Nội hiện tại là 7.000 – 8.000 VNĐ/lượt.
- Thời gian di chuyển: Thời gian di chuyển phụ thuộc vào tuyến xe, khoảng cách và tình trạng giao thông. Bạn nên kiểm tra thời gian di chuyển ước tính trên ứng dụng tìm đường xe bus.
Di chuyển bằng xe điện Xanh SM
Bạn đang muốn có cho mình một chuyến đi vừa thoải mái, vừa góp phần bảo vệ môi trường đến Đền Thủy Trung Tiên? Xanh SM sẽ là lựa chọn lý tưởng dành cho bạn.
Là dịch vụ thuần điện tiên phong tại Việt Nam, Xanh SM mang đến trải nghiệm di chuyển khác biệt: không khói bụi, không tiếng ồn động cơ, giúp bạn tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp thanh bình của hồ Trúc Bạch và không gian linh thiêng của ngôi đền.
Để đến với Đền Thủy Trung Tiên, bạn có thể dễ dàng di chuyển bằng Xanh SM. Chỉ cần tải app TẠI ĐÂY rồi mở ứng dụng, đặt xe và chọn điểm đến, tài xế Xanh SM sẽ đưa bạn đến nơi một cách nhanh chóng và an toàn.
Sau mỗi hành trình, hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn với Xanh SM bằng cách đánh giá và để lại nhận xét. Những đóng góp của bạn sẽ giúp Xanh SM ngày càng hoàn thiện, mang đến dịch vụ tốt nhất cho cộng đồng.
Một số lưu ý cần biết khi tham quan Đền Cẩu Nhi Hà Nội
Để chuyến tham quan Đền Cẩu Nhi (hay còn gọi là Đền Thủy Trung Tiên) được trọn vẹn và ý nghĩa, du khách nên lưu ý một số điều sau đây:
- Trang phục: Nên lựa chọn trang phục lịch sự, kín đáo, phù hợp với không gian tâm linh của đền. Tránh mặc quần áo quá ngắn, hở hang hoặc phản cảm.
- Giữ gìn vệ sinh chung: Vứt rác đúng nơi quy định, không xả rác bừa bãi trong khuôn viên đền và khu vực xung quanh hồ Trúc Bạch. Giữ gìn cảnh quan sạch đẹp cũng là một cách thể hiện lòng thành kính và bảo vệ môi trường.
- Thái độ và hành vi: Giữ thái độ tôn trọng, thành kính khi vào đền. Tránh nói chuyện ồn ào, cười đùa quá khích hoặc có những hành động thiếu văn hóa.
- Tuân thủ các quy định của đền: Một số khu vực trong đền có thể cấm chụp ảnh hoặc yêu cầu không chạm vào hiện vật. Hãy chú ý các biển hướng dẫn và tuân thủ nghiêm túc.
- Thời điểm tham quan: Nên đến đền vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để tránh nắng nóng, đặc biệt là vào mùa hè. Vào những ngày rằm, mùng một hoặc các dịp lễ Tết, đền thường đông khách hơn, bạn nên cân nhắc thời gian để tránh tình trạng chen lấn, xô đẩy.
- Các vật phẩm cúng lễ: Nên chuẩn bị lễ vật cúng dường trang trọng, gọn gàng. Hạn chế sử dụng đồ mã, vàng mã quá nhiều để tránh gây ô nhiễm môi trường.
- Tìm hiểu về lịch sử và văn hóa: Trước khi đến đền, bạn có thể tìm hiểu trước về lịch sử, truyền thuyết và các giá trị văn hóa của đền Cẩu Nhi. Hiểu rõ hơn về di tích giúp ta trân trọng hơn những giá trị văn hóa mà tiền nhân để lại.
FAQ – Mọi người cùng hỏi về Đền Thuỷ Trung Tiên
Rất nhiều du khách khi đến thăm Đền Thủy Trung Tiên đều có những thắc mắc về lịch sử, kiến trúc hay những truyền thuyết tại đây. Dưới đây là phần tổng hợp những câu hỏi được quan tâm nhất của Xanh SM, bạn có thể tham khảo để có cho mình một chuyến tham quan trọn vẹn:
Đền Thuỷ Trung Tiên thờ ai?
Đền Thủy Trung Tiên thờ Thần Chó – một vị thần đặc biệt trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Bên cạnh đó, đền còn thờ Mẫu Thoải và thờ Cá, thể hiện tín ngưỡng đa thần giáo của người Việt.
Đền Thuỷ Trung Tiên có tên gọi khác là gì?
Đền Thủy Trung Tiên còn được biết đến với tên gọi là Đền Cẩu Nhi. Tên gọi này bắt nguồn từ truyền thuyết về Thần Chó – vị thần được thờ trong đền.
Ý nghĩa của việc thờ thần Chó ở Đền Thuỷ Trung Tiên?
Việc thờ Thần Chó tại Đền Thủy Trung Tiên mang ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa dân gian Việt Nam. Thần Chó được xem như biểu tượng của sự bảo vệ, trung thành và may mắn, đồng thời gắn liền với điềm lành trong truyền thuyết vua Lý Thái Tổ dời đô về Thăng Long.
Tín ngưỡng này không chỉ thể hiện lòng biết ơn đối với thần linh, mà còn phản ánh niềm tin vào sự che chở và bảo hộ của trời đất đối với đời sống người dân.
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, Đền Thủy Trung Tiên vẫn giữ vẹn nguyên những giá trị văn hóa và tín ngưỡng truyền thống của dân tộc Việt. Với kiến trúc cổ kính, không gian yên bình, ngôi đền là nơi để mỗi du khách tìm về sự tĩnh lặng, bình an và khám phá nét đẹp truyền thống của dân tộc.
Xem thêm:
