Đền Ghềnh hay có tên khác là “Thiên Quang linh từ” nằm ngay ở mép sông Hồng, gần vị trí cầu Chương Dương. Gắn liền với sự tích công chúa Ngọc Hân, từng là đại bản doanh của vua Lê Lợi trong cuộc kháng chiến chống quân Minh, đền Ghềnh là chứng nhân lịch sử, văn hóa, là điểm du lịch thu hút nhiều người.
Đền Ghềnh – Ngôi đền cổ kính bên sông Hồng
Nằm ngay bên bờ con sông Hồng, đền Ghềnh là nhân chứng sống nhiều sự kiện lịch sử nổi tiếng của dân tộc. Nơi đây mang nét kiến trúc độc đáo, còn lưu giữ nhiều kỷ vật thu hút hàng ngàn du khách mỗi năm.
Địa chỉ Đền Ghềnh
Đền Ghềnh nằm ven sông Hồng gần cầu Chương Dương. Trước đây, đền thuộc thôn Ái Mộ, xã Bồ Đề, huyện Gia Lâm, nhưng hiện nay thuộc tổ 2, phường Bồ Đề, quận Long Biên, Hà Nội.
Khu vực Ái Mộ – Bồ Đề nổi tiếng với nhiều di tích lịch sử, văn hóa, gắn liền với sự tích công chúa Ngọc Hân và từng là đại bản doanh của Lê Lợi và Nguyễn Trãi trong kháng chiến chống quân Minh.
Giới thiệu tổng quan về đền Ghềnh
Đền Ghềnh hay còn được gọi là Thiên Quang Linh Từ, có tên như vậy vì trước cửa đền từng tồn tại một ghềnh nước lớn. Theo dòng chảy thời gian, ghềnh nước này đã dần biến mất, để lại dấu tích duy nhất là ngôi đền cổ kính.
Theo truyền thuyết dân gian, đền Ghềnh gắn liền với câu chuyện bi thương của công chúa Ngọc Hân, người được kinh thành Thăng Long xưa ngợi ca là “chúa tiên” bởi vẻ đẹp tuyệt trần và tài năng xuất chúng cầm, kỳ, thi, họa đủ cả.
Trải qua bao thăng trầm lịch sử, đền đã nhiều lần được tôn tạo. Năm 1858, cụ Đặng Thị Bản đã công đức để phục dựng đền và các công trình thờ tự ở các làng Ái Mộ, Lâm Du và Phú Viên. Tuy nhiên, vào năm 1872, đền bị giặc Pháp phá hủy trong cuộc binh lửa tại Hà Nội.
Về sau, con cháu cụ Đặng Thị Bản cùng người dân địa phương đã kiên trì xây dựng lại đền và bảo vệ, gìn giữ qua nhiều thế hệ. Ngày nay, đền Ghềnh vẫn tồn tại như một biểu tượng văn hóa, lịch sử đáng tự hào của vùng đất này.
Hướng dẫn di chuyển đến đền Ghềnh
Để di chuyển đến đền Ghềnh thuận lợi, bạn có thể tham khảo hướng dẫn sau:
Phương tiện cá nhân (ô tô, xe máy)
Di chuyển bằng ô tô hoặc xe máy đến đền Ghềnh là lựa chọn lý tưởng, rất linh hoạt và tiện lợi. Nếu đi xe máy, bạn có thể tận dụng các tuyến đường nhỏ như qua cầu Long Biên hoặc cầu Chương Dương để đến phường Bồ Đề nhanh hơn. Với ô tô, các tuyến đường lớn đều dễ đi, và khu vực gần đền có nhiều bãi đỗ xe thuận tiện.
Thời gian di chuyển đến đền Ghềnh chỉ mất từ 15–30 phút tùy thuộc vào điểm xuất phát và điều kiện giao thông. Phương tiện cá nhân giúp bạn chủ động lịch trình, đặc biệt phù hợp cho nhóm bạn hoặc gia đình.
Xe buýt
Xe buýt là lựa chọn phổ biến giúp tiết kiệm chi phí tốt khi tham quan đền Ghềnh.
- Từ bến xe Gia Lâm, bạn có thể bắt xe buýt số 11, xuống tại chùa Ái Mộ rồi đi bộ 350m tới đền.
- Từ bến xe Giáp Bát, bạn bắt các tuyến 08A, 08ACT, 08B, 08BCT đến Hàng Muối, sau đó đổi sang xe 11 hoặc 47A tại Long Biên để đến gần đền, khoảng cách đi bộ chỉ từ 150–450m.
- Nếu xuất phát từ bến xe Mỹ Đình, tuyến xe 34 đến Ô Quan Chưởng, sau đó đổi xe 47A là lộ trình tối ưu nhất, mất khoảng 1 tiếng.
Xe Xanh SM – Hiện đại và thân thiện với môi trường
Xe Xanh SM là dịch vụ taxi điện mới, mang đến giải pháp di chuyển hiện đại và bền vững, được nhiều người lựa chọn cho chuyến di chuyển.
Để đặt xe, bạn chỉ cần gọi đến hotline 1900 2088 hoặc tải Ứng dụng Xanh SM trên App Store hoặc Google Play. Thực hiện đăng ký hoặc đăng nhập, lựa chọn địa chỉ muốn đến, xác nhận nơi xuất phát rồi đặt xe. Bạn có thể theo dõi tài xế ngay trong ứng dụng để chủ động thời gian tới điểm đón.
Các bác tài của Xanh SM được đào tạo bài bản, làm việc chuyên nghiệp. Hãy đánh giá 5 sao nếu có chuyến đi tuyệt vời bạn nhé. Hoặc nếu có điều gì chưa hài lòng, bạn hãy góp ý trực tiếp cho bác tài hoặc để lại ý kiến trên hệ thống để Xanh SM nâng cao chất lượng dịch vụ nhé.
Lịch sử đền Ghềnh và câu chuyện công chúa Ngọc Hân
Công chúa Lê Ngọc Hân, con gái của Vua Lê Hiển Tông và Hoàng hậu Nguyễn Thị Huyền là một nhân vật lịch sử nổi tiếng dưới triều Tây Sơn. Bà được phong làm Bắc Cung Hoàng Hậu khi kết hôn với Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ ở tuổi 16.
Từ nhỏ, công chúa Ngọc Hân đã nổi danh với nhan sắc kiều diễm và tài năng xuất chúng, được coi là nữ thi sĩ tài sắc vẹn toàn trong văn chương cổ Việt Nam. Vẻ đẹp và đức hạnh của bà khiến người dân Thăng Long tôn vinh gọi là “Chúa tiên.”
Tuy nhiên, cuộc đời bà là một bi kịch. Mối tình sâu sắc giữa công chúa và Vua Quang Trung chỉ kéo dài 6 năm bởi cái chết đột ngột của nhà vua. Sự mất mát khiến bà đau khổ đến mức viết nên tác phẩm bất hủ “Ai tư vãn” để tưởng nhớ chồng. Bảy năm sau, bà cũng qua đời, khép lại một câu chuyện tình yêu và cuộc đời đầy thăng trầm.
Tham quan kiến trúc và di vật tại đền Ghềnh
Đến với đền Ghềnh, du khách sẽ được chiêm ngưỡng lối kiến trúc độc đáo cùng nhiều loại di vật đặc sắc mang nhiều nét văn hóa, lịch sử.
Kiến trúc đền Ghềnh
Cổng vào đền Ghềnh được xây dựng theo lối kiến trúc Tam Quan truyền thống, dẫn lối vào một không gian tâm linh trang nghiêm. Bên trong đền, các khu vực chính bao gồm điện thờ Mẫu, điện Sơn Trang, nhà tổ, nhà khách và khu vực phụ trợ.
Tại sân đền, bàn thờ ông Hồ (Quan Thanh Tra) được đặt trang trọng, quay mặt vào chính điện. Bên trong chính điện thờ Công chúa Ngọc Hân với tượng sơn son thếp vàng lộng lẫy. Ngoài ra, còn có các ban thờ Tứ Vị Thánh Chầu, ban Công Đồng, Ngũ Vị Tôn Ông và Tứ Phủ Thánh Cậu. Đền cũng là nơi thờ phối một trong Tam Tòa Thánh Mẫu, bao gồm Mẫu Liễu Hạnh và Mẫu Thượng Ngàn.
Hệ thống thờ tự tại đền Ghềnh mang nét khác biệt so với các đền thờ Tứ Phủ khác. Chính điện chỉ có tượng Công chúa Ngọc Hân (được xem là Mẫu Thoải). Tượng Tứ Phủ Quan Hoàng như Quan Hoàng Bơ, Quan Hoàng Bảy, Quan Hoàng Mười không được đặt tại ban Công Đồng như thường lệ mà nằm ở hai bên chính điện, quay mặt vào trung tâm.
Đặc biệt, khu vực thờ Tứ Phủ Thánh Cậu tại đền Ghềnh nằm trước cửa lầu Sơn Trang, khác biệt hoàn toàn so với cách bài trí thông thường.
Di vật đền Ghềnh
Giá trị của đền Ghềnh còn được thể hiện rõ qua những di vật quý giá. Đặc biệt, quả chuông đúc vào thời Tự Đức (1876) là một trong những hiện vật đáng chú ý. Ngoài ra, trong đền còn lưu giữ hai cỗ kiệu lớn, gồm một kiệu Long Đình và một kiệu Mẫu, được trang trí công phu với những nghệ thuật chạm trổ tinh xảo.
Giá trị văn hóa và tinh thần lớn nhất của đền Ghềnh còn thể hiện ở những di vật phi vật thể như các bức đại tự, cuốn thư, hoành phi và câu đối tôn vinh cảnh đẹp, sự linh thiêng của đất đai và ca ngợi công trạng, đức độ của các vị Thần được thờ tại đây.
Một số bức đại tự nổi bật có thể kể đến như: “Đức dày của đất” (Khôn đức hậu), “Mây lành chở che” (Từ vân ấm), “Vua trong nữ giới” (Nữ trưng vương), “Điện cổ Thần Tiên” (Thiên Tiên cổ điện) và “Bà mẹ của sông nước” (Thủy Tiên Thánh Mẫu).
FAQ – Mọi người cùng hỏi về đền Ghềnh
Bên cạnh địa điểm, cách di chuyển, nét kiến trúc, di vật, nhiều người còn có những băn khoăn khác về đền Ghềnh.
Đền Ghềnh hiện đang thờ ai?
Đền Ghềnh thờ công chúa Lê Ngọc Hân, người sở hữu tài sắc vẹn toàn.
Đền Ghềnh gần các di tích lịch sử nào?
Trong chuyến đi tham quan đền Ghềnh, du khách có thể ghé qua Chùa Ái Mộ, Đình Bồ Đề, cầu Long Biên hay đi đến phố cổ Hà Nội để tham quan, trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc.
Những lưu ý khi đi đền Ghềnh?
Khi đến đền Ghềnh, du khách chú ý ăn mặc lịch sự, nói nhẹ nhàng, văn minh, giữ gìn vệ sinh chung. Bạn cũng có thể chuẩn bị lễ, văn khấn đền Ghềnh để đến cầu bình an, may mắn.
Đền Ghềnh không chỉ là một công trình kiến trúc cổ kính gắn liền với sự tích công chúa Ngọc Hân mà còn là điểm dừng chân lý tưởng cho những ai muốn khám phá vẻ đẹp văn hóa, lịch sử của Hà Nội. Nơi đây hứa hẹn mang đến trải nghiệm tuyệt vời cho du khách.
Xem thêm:
