Giữa không gian đô thị sôi động của Hà Nội, Chùa Thánh Chúa như một điểm nhấn trầm lặng, kín đáo đầy chất thơ. Ngôi chùa cổ kính nằm im lìm trong khuôn viên phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy, mang trong mình một vẻ đẹp thiêng liêng và bí ẩn của một di tích lịch sử lâu đời.
Chùa Thánh Chúa – “Đài sen” giữa lòng trường ĐH Sư Phạm
Bạn có biết Chùa Thánh Chúa ở đâu tại Hà Nội không? Tọa lạc tại số 136 phố Xuân Thuỷ, trong khuôn viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội, gần Đại học Quốc Gia Hà Nội, chùa thuộc phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy và là một trong những ngôi chùa lâu đời, có giá trị lịch sử lớn của Thủ đô.
Được xây dựng từ thời nhà Lý, ngôi chùa này cũng có mối liên hệ đặc biệt với chùa Hà – một di tích nổi tiếng khác tại Cầu Giấy. Hiện nay, chùa được trông nom bởi Ni sư Thích Nữ Đàm Văn, người đã gần 100 tuổi. Đây không chỉ là nơi thờ cúng Nguyên phi Ỷ Lan, các vị thần và thiền sư, mà còn gắn liền với những câu chuyện lịch sử quan trọng của Phật giáo Việt Nam.
Nằm ở vị trí thuận tiện, gần các tuyến phố lớn, chùa Thánh Chúa Cầu Giấy là điểm đến tâm linh lý tưởng cho những ai muốn tìm về chốn thanh tịnh và tránh xa nơi xô bồ tấp nập. Du khách tới đây có thể cảm nhận được vẻ đẹp cổ kính, yên bình của ngôi chùa, hòa mình vào không gian tĩnh lặng và thanh tịnh, tạm rời xa những ồn ào, căng thẳng của cuộc sống thường nhật.
Lịch sử và ý nghĩa Chùa Thánh Chúa
Không chỉ là chốn tâm linh yên bình giữa lòng Hà Nội, Chùa Thánh Chúa Đại học Sư Phạm còn ẩn chứa những câu chuyện lịch sử và giá trị văn hóa sâu sắc. Mỗi góc nhỏ của chùa đều in đậm dấu ấn thời gian, gắn bó mật thiết với các triều đại, đặc biệt là thời nhà Lý.
Quá trình hình thành và xây dựng chùa
Chùa Thánh Chúa Hà Nội được xây dựng từ đầu thời nhà Lý (thế kỷ 11). Ngôi chùa gắn liền với nhiều sự kiện lịch sử quan trọng, và là nơi lưu dấu của hai vị vua kiệt xuất – Lý Nhân Tông và Lê Thánh Tông.
Vào năm 1064, vua Lý Thánh Tông khi 40 tuổi nhưng chưa có con trai nối dõi, đã sai Chi hậu nội nhân Nguyễn Bông làm lễ cầu tự tại Chùa Thánh Chúa. Sau đó, Ỷ Lan phu nhân sinh hạ hoàng tử Càn Đức – tức Lý Nhân Tông. Dưới triều đại của ông, chùa được tu bổ và trở thành một trung tâm Phật giáo quan trọng, khi Phật giáo là Quốc giáo của Đại Việt.
Đến thế kỷ 15, chùa tiếp tục ghi dấu trong lịch sử khi trở thành nơi lánh nạn của bà phi Ngô Thị Ngọc Dao và hoàng tử Lê Tư Thành (sau này là vua Lê Thánh Tông) trong biến cố triều đình năm 1459. Sau khi lên ngôi, vua Lê Thánh Tông đã cho trùng tu chùa, tiếp nối truyền thống bảo tồn di sản.
Cũng chính vì lẽ đó, mà trong dân gian có câu ca dao truyền miệng rằng:
“Ngàn năm nay có mấy chùa
Có Chùa Thánh Chúa hai vua tôn thờ.”
Các lần trùng tu và bảo tồn
Trong vòng một thế kỷ qua, chùa Thánh Chúa đã được trùng tu qua các giai đoạn quan trọng: Năm 1934 trùng tu lớn; Năm 1992 sửa chữa tam quan; Xây mới điện thờ Thái hậu Ỷ Lan vào năm 2009; Năm 2014 trùng tu tòa tam bảo.
Bên cạnh đó, các đợt trùng tu lớn vào các năm 1936, 1985 và 2010 đều chú trọng bảo tồn nguyên trạng các di vật quý, đồng thời gìn giữ những nét kiến trúc đặc trưng của chùa, phần lớn mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn.
Năm 1989, chùa Thánh Chúa được Bộ Văn hóa và Thông tin xếp hạng là Di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật, khẳng định giá trị to lớn của ngôi chùa trong đời sống tâm linh và văn hóa Việt Nam.
Kiến trúc và đặc điểm nổi bật của Chùa Thánh Chúa
Trải qua nhiều thế kỷ tồn tại và phát triển, Chùa Thánh Chúa đã trở thành biểu tượng của sự kết hợp hài hòa giữa nét cổ kính và phong cách kiến trúc độc đáo. Mỗi hạng mục trong chùa đều in hằn dấu ấn tháng năm, phản ánh sự tài hoa của các nghệ nhân qua từng thời kỳ.
Kiến trúc Chùa Thánh Chúa
Chùa Thánh Chúa có kiến trúc đặc trưng theo kiểu chữ Đinh, một phong cách phổ biến trong thiết kế chùa truyền thống Việt Nam. Tiền đường chùa Thánh Chúa rộng 7 gian, đầu hồi bít đốc, mang kết cấu “chồng rường giá chiêng” tinh xảo.
Tòa Tam bảo được xây dựng với hình dáng chuôi vồ, quay về hướng Tây Nam, gồm 5 gian tiền đường rộng rãi và 5 gian thượng điện sâu phía sau, là nơi tôn nghiêm thờ Phật.
Phía sau thượng điện là hành lang dẫn tới nhà Tổ, nhà Tăng cùng các công trình phụ trợ như vườn tháp mộ hay hồ vuông nhỏ, mang đến không gian tĩnh lặng, chìm đắm trong thiên nhiên cho du khách. Điện thờ Nguyên phi Ỷ Lan được xây dựng gồm 3 gian, tôn vinh vị thái hậu có công lớn với Phật giáo và lịch sử nước nhà.
Chùa Thánh Chúa được bao bọc bởi khuôn viên thoáng đãng, với sân gạch rộng, hai cây muỗm cổ thụ sừng sững và các vườn cây xanh mát. Sự kết hợp giữa kiến trúc cổ kính và không gian thanh tịnh đã tạo nên một Chùa Thánh Chúa vừa uy nghiêm vừa bình dị, mang đậm nét đẹp của văn hóa Phật giáo Việt Nam.
Các hiện vật lịch sử tại chùa
Chùa Thánh Chúa cũng là nơi lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị lịch sử, nghệ thuật đặc biệt. Trong đó, bộ tượng tròn gồm 77 pho tượng gỗ và tượng đất nung là những tác phẩm nghệ thuật quý giá, phản ánh phong cách nghệ thuật tinh tế của thế kỷ 17. Những pho tượng này được sơn thếp lộng lẫy, là chứng nhân của quá trình phát triển nghệ thuật điêu khắc tôn giáo qua các thời kỳ.
Ngoài hệ thống tượng tròn, chùa còn sở hữu hai quả chuông đồng đúc vào thời Nguyễn, một trong số đó được đúc năm Minh Mệnh thứ 9 (1828). Quả chuông lớn này còn lưu lại bút tích của Nguyễn Huy Trạc, nhắc lại việc chùa đã từng mất chuông trong một cơn binh họa, ghi nhận công đức của những người dân bản xã và khách thập phương đã đóng góp tiền của để đúc chuông, sửa chữa ngôi chùa.
Bên cạnh đó, trong chùa còn có bản ngọc phả ghi lại những truyền thuyết lịch sử gắn liền với chùa Thánh Chúa. Các bút tích, câu đối trong chùa cũng là những giá trị văn hóa đáng quý, góp phần làm phong phú thêm di sản lịch sử của ngôi chùa này.
Đặc điểm về không gian và môi trường
Chùa Thánh Chúa nằm trong khuôn viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội, tọa lạc ở một vị trí yên tĩnh và dễ tiếp cận giữa lòng thủ đô Hà Nội. Ngôi chùa được bao bọc bởi tường bao vững chãi và cổng nghi môn, tạo nên ranh giới tách biệt với không gian ồn ào, tấp nập của khu vực xung quanh.
Đặc biệt, ngay sau cổng chùa là một tam quan hoành tráng theo kiểu lầu ngũ môn, với gác trên có các cửa tò vò và treo đôi chuông, khánh, khiến du khách cảm nhận được không khí thanh tịnh, trang nghiêm ngay từ lần đầu bước vào.
Bước qua tam quan, du khách sẽ được chiêm ngưỡng một sân gạch thoáng đãng, với nhà bia và hai cây muỗm cổ thụ cao lớn, tôn lên vẻ đẹp tự nhiên, cổ kính của không gian chùa.
Bên cạnh đó, hai vườn cây rộng rãi nằm hai bên sân, cùng những cửa ngách thông với các khu vực trong chùa, tất cả hòa quyện tạo nên một không gian tĩnh lặng, rất phù hợp cho khách hành hương tìm kiếm sự thanh thản và bình yên trong tâm hồn.
Hoạt động và lễ hội tổ chức tại Chùa Thánh Chúa
Ở những dịp lễ lớn trong năm, đặc biệt là vào các ngày rằm, Tết Nguyên Đán hay các ngày lễ Phật giáo, chùa luôn thu hút đông đảo Phật tử và khách hành hương đến tham dự, nổi bật là lễ hội Chùa Thánh Chúa
Lễ hội Chùa Thánh Chúa được tổ chức vào ngày 25 tháng Giêng âm lịch hàng năm. Đây không chỉ là dịp để tưởng nhớ Nguyên phi Ỷ Lan, người có công lớn trong việc bảo tồn và phát triển Phật giáo tại Đại Việt, mà còn là thời khắc để cầu nguyện cho đất nước luôn thịnh vượng.
Lễ hội bắt đầu từ sáng sớm với nhiều nghi thức trang nghiêm. Các sư thầy và vãi già làng Dịch Vọng Hậu và Mai Dịch tiến hành lễ dâng hương, dâng hoa và tụng kinh cúng Phật, cầu cho quốc thái dân an và mong muốn nhân dân sống hướng thiện. Tiếp đó, hai đội dâng hương nữ từ hai làng sẽ thực hiện lễ tưởng niệm Nguyên phi Ỷ Lan.
Buổi chiều, lễ hội trở nên sinh động hơn với các hoạt cảnh về cuộc đời Nguyên phi Ỷ Lan và thời thơ ấu của Vua Lê Thánh Tông. Các tiết mục văn nghệ như múa hoa sen (tượng trưng cho sự tinh khiết), múa chim phượng (biểu trưng cho hạnh phúc no ấm), hay những màn hát chèo đò đưa thuyền về Tây Trúc đều sẽ khiến du khách có cơ hội hiểu rõ hơn về lịch sử ngôi chùa.
Để tăng thêm không khí vui tươi, lễ hội còn diễn ra nhiều trò chơi dân gian truyền thống như cờ bỏi và bịt mắt đập niêu, thu hút đông đảo người dân và du khách tham dự.
Hướng dẫn tham quan và lưu ý khi đến Chùa Thánh Chúa
Khi đến thăm Chùa Thánh Chúa, du khách sẽ có cơ hội tìm hiểu về lịch sử và các hoạt động văn hóa đặc sắc. Tuy nhiên, để chuyến thăm được trọn vẹn và ý nghĩa, du khách cần lưu ý một số điều quan trọng sau đây:
Thời điểm lý tưởng để tham quan
Thời điểm tham quan Chùa Thánh Chúa có thể tùy thuộc vào mục đích của du khách. Nếu bạn muốn hòa mình vào không khí sôi động, thì mùa lễ hội vào ngày 25 tháng Giêng âm lịch là thời điểm tuyệt vời để bạn ghé thăm chùa. Đây là dịp diễn ra các nghi lễ truyền thống như dâng hương, dâng hoa và các hoạt động văn hóa dân gian, thu hút đông đảo du khách và người dân trong khu vực tham gia.
Ngược lại, nếu bạn muốn tìm kiếm một không gian yên tĩnh, thanh tịnh để chiêm bái, thì những ngày thường, đặc biệt là vào các ngày rằm và mồng 1 sẽ là thời điểm lý tưởng để bạn đến chùa. Lúc này, không khí trong chùa yên bình, ít người, giúp du khách dễ dàng tận hưởng vẻ đẹp cổ kính của di tích và tĩnh tâm cầu an.
Hướng dẫn di chuyển
Để đến Chùa Thánh Chúa, bạn có thể lựa chọn nhiều phương tiện di chuyển khác nhau, tùy theo nhu cầu và sở thích cá nhân của mình:
- Phương tiện công cộng: Nếu bạn đi bằng xe buýt, các tuyến xe như 16, 26, 27, 35A, 49 sẽ đưa bạn đến những điểm gần chùa. Bạn có thể xuống tại các trạm gần khu vực chùa và chỉ mất một ít thời gian đi bộ để đến nơi.
- Phương tiện cá nhân: Bạn cũng có thể di chuyển bằng ô tô hoặc xe máy cá nhân nếu muốn chiêm bái tại Chùa Thánh Chúa. Bãi đỗ xe rất gần chùa nên bạn không phải lo lắng về việc tìm chỗ đỗ xe khi đến thăm.
Một lựa chọn thuận tiện và thân thiện với môi trường khác để đến Chùa Thánh Chúa là sử dụng Xanh SM – dịch vụ xe thuần điện đầu tiên tại Việt Nam với đa dạng dịch vụ như Xanh SM Taxi, Xanh SM Luxury hay Xanh SM Bike để bạn thoải mái lựa chọn.
Đặc biệt, Xanh SM luôn đảm bảo các tài xế được đào tạo bài bản, nhiệt tình và tận tâm, mang đến các chuyến đi không khói bụi, không tiếng ồn và không khí trong lành, phù hợp để di chuyển đến Chùa Thánh Chúa.
Rất nhanh chóng, bạn chỉ cần tải ứng dụng Xanh SM, đăng ký tài khoản và lựa chọn dịch vụ phù hợp. Xanh SM cung cấp nhiều lựa chọn di chuyển và giúp bạn tiết kiệm thời gian, đồng thời bảo vệ môi trường.
Những lưu ý khi tham quan chùa
Khi tham quan Chùa Thánh Chúa – ngôi chùa trong khuôn viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội, du khách cần lưu ý một số điểm quan trọng để hành xử phù hợp với không gian linh thiêng của nơi đây:
- Trang phục phù hợp: Nên mặc trang phục kín đáo, lịch sự khi vào chùa, thể hiện sự tôn trọng đối với không gian tâm linh và các giá trị văn hóa, tín ngưỡng tại chùa.
- Giữ gìn không gian yên tĩnh: Chùa là nơi linh thiêng, vì vậy, du khách cần giữ gìn sự tôn nghiêm, không làm ồn ào, tránh gây xáo trộn không gian thanh tịnh, phù hợp với bầu không khí nơi thờ tự.
- Hạn chế sử dụng điện thoại và thiết bị điện tử: Để giữ yên tĩnh, nên tránh sử dụng điện thoại quá nhiều hoặc tạo ra tiếng động lớn khi tham quan, đặc biệt là trong các khu vực thờ tự. Hãy tập trung vào việc chiêm bái, cầu nguyện hoặc thư giãn trong không gian tĩnh lặng của chùa.
FAQ – Câu hỏi thường gặp về Chùa Thánh Chúa
Nếu bạn đang có những thắc mắc cần giải đáp về chuyến tham quan hoặc các dịch vụ tại Chùa Thánh Chúa, dưới đây là một số câu hỏi du khách hay tìm kiếm mà Xanh SM đã tổng hợp cho bạn.
Vì sao nên tham quan Chùa Thánh Chúa?
Chùa Thánh Chúa là nơi lưu giữ hình ảnh và không khí yên bình của một làng quê trong lòng phố, là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm kiếm sự tĩnh lặng giữa nhịp sống sôi động của Thủ đô.
Với vẻ đẹp cổ kính, không gian thanh tịnh và linh thiêng, nơi đây không chỉ là chốn tâm linh mà còn là điểm dừng chân để du khách thư giãn, chiêm nghiệm và tận hưởng khoảnh khắc bình yên sau chuỗi ngày dài bận rộn.
Đến Chùa Thánh Chúa, bạn sẽ được hòa mình vào không khí an lành, tránh xa những bộn bề của cuộc sống, đồng thời khám phá những giá trị lịch sử, văn hóa đặc sắc của ngôi chùa lâu đời này.
Nguyên Phi Ỷ Lan là ai?
Nguyên Phi Ỷ Lan là vợ vua Lý Thánh Tông, mẹ vua Lý Nhân Tông, và là một trong những nhân vật nổi bật trong lịch sử Việt Nam. Bà được biết đến không chỉ vì tài năng xuất chúng, mà còn vì công lao to lớn trong việc trị quốc an dân. Hai lần buông rèm nhiếp chính thay vua, bà đã giúp đất nước vượt qua những khó khăn lớn.
Ngoài việc trị quốc, Nguyên Phi Ỷ Lan còn chú trọng đến đời sống phụ nữ và nhân dân, nhất là việc xây dựng các chùa, đền thờ Phật và hỗ trợ người nghèo. Cuộc đời và sự nghiệp của bà đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng dân tộc, trở thành hình mẫu của một người phụ nữ tài đức vẹn toàn.
Chùa Thánh Chúa mở cửa đến mấy giờ?
Chùa Thánh Chúa giờ mở cửa từ 5h00 sáng đến 19h00 tối hàng ngày. Trong khoảng thời gian này, du khách và các tín đồ có thể đến tham quan, chiêm bái, cũng như tham gia vào các nghi lễ tôn kính Phật hay bậc thánh nhân.
Đi Chùa Thánh Chúa cầu gì?
Khi đến Chùa Thánh Chúa, nhiều du khách sẽ cầu bình an, sức khỏe, và may mắn cho bản thân cùng gia đình. Điều này tùy thuộc vào nhu cầu tâm linh, nguyện vọng của từng người.
Các tín đồ thường cầu Phật gia hộ, cầu cho cuộc sống an lành, công việc thuận lợi, học hành tiến bộ hay cầu duyên lành. Ngoài ra, Chùa Thánh Chúa còn là nơi để cầu siêu cho những linh hồn đã khuất, giúp họ được siêu thoát, an nghỉ trong cõi vĩnh hằng.
Bài viết trên đây đã giới thiệu đến bạn những thông tin thú vị về Chùa Thánh Chúa – ngôi chùa linh thiêng lưu giữ những giá trị lịch sử, văn hóa quý báu tại thủ đô Hà Nội. Hy vọng rằng qua bài viết, bạn sẽ có thêm những hiểu biết về chùa và chuẩn bị đầy đủ nhất cho chuyến tham quan ý nghĩa này.
Đừng quên trải nghiệm dịch vụ di chuyển tiện lợi của Xanh SM, để chuyến đi đến Chùa Thánh Chúa của bạn thêm phần thoải mái và thuận tiện. Hãy tải ngay ứng dụng Xanh SM và chọn cho mình dịch vụ di chuyển phù hợp nhé!
Xem thêm:
