Chùa Hội Xá Long Biên nằm bên bờ nam sông Đuống, là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, lịch sử quý báu của vùng đất kinh Bắc. Với vẻ đẹp thanh tịnh, uy nghiêm, chùa không chỉ là điểm đến của những tín đồ Phật giáo mà còn là nơi thu hút du khách yêu thích khám phá những nét đặc trưng của kiến trúc và tín ngưỡng Việt Nam.
Lịch sử hình thành và phát triển của chùa Hội Xá
Chùa Hội Xá, hay còn gọi là Linh Tiên Tự, tọa lạc tại phường Phúc Lợi, quận Long Biên, Hà Nội. Tên gọi “Hội Xá” chứa đựng ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa và tín ngưỡng.
“Hội” biểu thị sự tụ họp, đoàn kết của tín đồ Phật giáo, “Xá” mang ý nghĩa là nơi thanh tịnh, an lành. Cái tên “Hội Xá” phản ánh đúng vai trò của chùa, là nơi tìm về sự bình yên và kết nối tâm linh.
Mặc dù hiện nay không còn tài liệu ghi chép chính xác về thời điểm xây dựng, nhưng qua các văn bia có niên đại từ thời Lê (1773) đến thời Nguyễn và những pho tượng trong tòa Tam bảo, có thể ước tính chùa Hội Xá Long Biên có tuổi đời khoảng thế kỷ XVIII.
Chùa đã trải qua nhiều lần trùng tu, một bia đá có niên hiệu Khải Định thứ 6 (1921) ghi lại việc tu sửa các công trình như: Tiền đường, Thượng điện và các tòa tượng. Sau khi hoàn thành, người dân trong xã lại tiếp tục đóng góp tiền để tu sửa thêm các tòa tượng và đặt chúng tại Hậu đường cùng với tượng Phật. Lần trùng tu gần nhất được ghi nhận vào năm Bảo Đại thứ 10 (1935).
Chùa Hội Xá không chỉ là nơi thờ cúng mà còn là trung tâm sinh hoạt tín ngưỡng của cộng đồng. Vào các dịp lễ hội, chùa thu hút nhiều người đến cầu bình an và may mắn.
Khám phá kiến trúc độc đáo của chùa Hội Xá
Chùa Hội Xá là một công trình kiến trúc cổ có lịch sử từ khoảng thế kỷ XVIII, tọa lạc trên một khu đất rộng và thoáng mát, hướng về phía Tây. Các công trình kiến trúc trong chùa bao gồm: Tiền đường, Thượng điện, Nhà Mẫu và khu vườn tháp mộ của các vị sư trụ trì đã viên tịch.
Tiền đường được xây dựng với năm gian, sử dụng gạch và kiểu tường hồi bít đốc. Mái được lợp ngói ta, các cột trụ đặt trên đá tảng với chân tròn trên, vuông dưới. Hệ thống vì đỡ mái theo kiểu “thượng rường hạ kẻ” và mái được thiết kế theo kiểu “phân thượng ngũ hạ tứ”.
Thượng điện có ba gian, chạy dài, nối với Tiền đường tạo thành kiến trúc hình chữ đinh. Mái được lợp ngói mũi hài cổ, tường hậu xây kiểu bít đốc và vì đỡ mái theo kiểu “chồng rường”. Nhà Mẫu cũng có ba gian, mái kèo được làm kiểu “kèo cầu quá giang, cột trốn”. Bệ giữa dùng để thờ Tam tòa Thánh mẫu, dưới là hai pho tượng ngồi trong ngai, các gian bên thờ các vị sư tổ.
Khu vườn tháp mộ được xây dựng ngoài tường bao, nơi yên nghỉ của các vị sư tổ, với bốn tháp xây bằng gạch cổ, có ba tầng và các mặt cắt ngang hình vuông, không trang trí.
Trang trí kiến trúc của chùa chủ yếu tập trung vào các bức cốn nách phía ngoài với những hình ảnh quen thuộc như lão mai, hổ phù, thể hiện mong muốn về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc qua nghệ thuật chạm nổi và chạm thủng.
Về tượng thờ, tại Tiền đường, gian bên phải thờ vị hộ pháp Trừng Ác ngồi trên lưng sư tử, kề bên là bộ tượng Thánh hiền, và hai bên là tượng Diệm nhiên và Đại sỹ. Gian bên trái là tượng Hộ pháp Khuyến thiện cũng ngồi trên lưng sư tử, bên cạnh là bộ tượng Đức ông và các vị Quan hầu đứng.
Tại Thượng điện, tượng được bài trí thành năm lớp, với các bộ tượng đại diện cho Tam thế, Di Đà Tam tôn, Di Đà tiếp dẫn, Ngọc Hoàng và Thích Ca sơ sinh. Hai bên tường hồi Thượng điện có các tượng trong Thập điện Diêm vương và hậu Phật.
Ba pho tượng Tam thế của chùa mang phong cách độc đáo, được đặt ở vị trí cao nhất trong tòa Phật điện. Tượng ngồi trên tòa sen 5 lớp cánh, tượng trưng cho sự tồn tại của Phật giáo qua ba thời kỳ: Quá khứ, hiện tại và vị lai. Các pho tượng này thể hiện ảnh hưởng rõ rệt từ nghệ thuật tạc tượng phương Nam và mang giá trị nghệ thuật cao của điêu khắc Việt Nam thế kỷ XVII.
Hướng dẫn di chuyển tới chùa Hội Xá Long Biên
Chùa Hội Xá Long Biên cách trung tâm Hà Nội không xa nên bạn có thể dễ dàng chi chuyển tới điểm đến này bằng nhiều phương tiện khác nhau.
Di chuyển bằng xe máy, ô tô đến chùa Hội Xá Long Biên
Lựa chọn di chuyển bằng xe máy hoặc ô tô để đến chùa Hội Xá sẽ giúp bạn chủ động hơn trong hành trình của mình:
Di chuyển bằng xe máy:
Nếu xuất phát từ trung tâm Hà Nội, bạn có thể đi theo hướng Tràng Thi về phía Phố Huế, rồi tiếp tục đi thẳng trên Phố Minh Khai. Sau đó, bạn rẽ trái vào đường Trường Chinh và di chuyển thẳng đến Cầu Long Biên. Khi qua cầu, bạn tiếp tục đi trên đường Trần Quang Khải. Chùa Hội Xá nằm ở phía bên tay phải của bạn.
Di chuyển bằng ô tô:
Nếu đi bằng ô tô, bạn có thể xuất phát từ khu vực Ba Đình và đi theo đường Phan Đình Phùng hoặc Đường Hồng Hà. Sau khi qua Cầu Giấy, bạn tiếp tục di chuyển thẳng đến Cầu Long Biên. Khi qua cầu, bạn rẽ vào đường Trần Quang Khải và tiếp tục di chuyển cho đến khi thấy lối vào chùa Hội Xá..
Di chuyển bằng xe buýt đến chùa Hội Xá
Di chuyển đến chùa Hội Xá Long Biên bằng xe buýt giúp bạn tiết kiệm khá nhiều chi phí. Tuyến xe buýt 02 (bến xe Giáp Bát – bến xe Long Biên) hay tuyến 34 (bến xe Mỹ Đình – bến xe Long Biên) đều có lộ trình đi qua khu vực Long Biên. Bạn có thể xuống tại trạm gần Cầu Long Biên, sau đó đi bộ khoảng 10-15 phút để đến chùa Hội Xá.
Ngoài ra, một số tuyến xe buýt khác như: Tuyến 14 (bến xe Gia Lâm – bến xe Yên Nghĩa) hay tuyến 47 (bến xe Gia Lâm – bến xe Thượng Đình) cũng đi qua khu vực Long Biên, từ đó bạn có thể dễ dàng di chuyển đến chùa. Tùy vào điểm xuất phát mà bạn có thể lựa chọn tuyến buýt cho phù hợp.
Di chuyển bằng Xanh SM đến chùa Hội Xá
Nếu bạn muốn di chuyển nhanh chóng và thoải mái đến chùa Hội Xá thì Xanh SM là lựa chọn lý tưởng. Với ưu điểm thân thiện với môi trường và dịch vụ tiện nghi, Xanh SM ngày càng được nhiều người lựa chọn khi đến thăm chùa Hội Xá nói riêng và các điểm du lịch tại Hà Nội nói chung.
Để sử dụng dịch vụ Xanh SM, bạn chỉ cần tải ứng dụng Xanh SM trên điện thoại, đăng ký tài khoản, nhập điểm đón và điểm đến là “chùa Hội Xá, Long Biên” rồi chọn loại xe phù hợp. Hành trình di chuyển có thể được theo dõi qua ứng dụng và bạn có thể thanh toán trực tiếp khi đến nơi.
Xanh SM sẽ giúp bạn có được trải nghiệm di chuyển an toàn, thoải mái và dịch vụ đẳng cấp.
Những di vật lịch sử vô giá tại chùa Hội Xá
Bên trong chùa Hội Xá Long Biên còn lưu giữ nhiều di vật quý giá. Đáng chú ý là 12 tấm bia đá, trong đó có 3 tấm bia từ thời Lê, bao gồm 1 tấm bia có niên hiệu Cảnh Hưng năm thứ 34 (1773), 1 tấm bia niên hiệu Cảnh Hưng năm thứ 46 (1785), ghi lại việc gửi giỗ.
Các tấm bia còn lại đều thuộc triều Nguyễn, gồm: 1 tấm bia niên hiệu Minh Mạng thứ 20 (1839), 1 tấm bia niên hiệu Thiệu Trị thứ 4 (1844), 2 tấm bia niên hiệu Tự Đức thứ 22 (1869), 1 tấm bia niên hiệu Đồng Khánh năm Ất Dậu (1885), 1 tấm bia niên hiệu Duy Tân (1916) và 3 tấm bia niên hiệu Bảo Đại (1921, 1932, 1935).
Chùa cũng sở hữu một quả chuông đồng, trên thân có khắc 4 chữ: “Linh Tiên tự chung” (chuông chùa Linh Tiên), được đúc vào năm Thiệu Trị thứ 4 (1844).
Ngoài ra, chùa còn có 30 pho tượng lớn nhỏ, trong đó có 19 pho tượng Phật, 2 pho tượng Hậu và 9 pho tượng Mẫu (tượng Cô, tượng Cậu). Đặc biệt, trong số này có 8 pho tượng mang giá trị nghệ thuật điêu khắc từ thế kỷ XVIII, nổi bật là 3 pho tượng Tam thế Thường trụ diệu pháp thân ngự trên toà sen.
Tham gia lễ hội đình, chùa Hội Xá
Lễ hội đình, chùa Hội Xá được tổ chức từ ngày 9 đến ngày 15 tháng 2 hàng năm, thu hút đông đảo du khách và người dân tham gia.
Lễ hội bắt đầu vào sáng ngày mùng 8 với lễ mộc dục, tiếp theo là lễ rước nước vào chiều mùng 9. Vào mùng 10, lễ rước cỗ chay oản quả được tiến hành, sau đó là các nghi lễ tế lễ được tổ chức. Trong suốt các ngày lễ, nhiều trò chơi truyền thống cũng được tổ chức như đánh cờ, câu cá, cùng với các hoạt động văn nghệ và ca hát.
Các địa điểm tham quan gần chùa Hội Xá
Sau khi ghé thăm chùa Hội Xá, nếu còn thời gian thì bạn có thể di chuyển tới các địa điểm tham quan khác gần đó như:
Phố cổ Hà Nội
Phố cổ Hà Nội cách chùa Hội Xá khoảng 5km, chỉ cần đi qua cầu Long Biên là tới. Nơi đây nổi bật với kiến trúc cổ kính của 36 phố phường gắn liền với các nghề thủ công truyền thống.
Du khách có thể dạo quanh những con phố nhỏ, khám phá các cửa hàng lâu đời và thưởng thức ẩm thực đặc sắc, mang đậm hương vị Hà Nội xưa. Phố cổ không chỉ lưu giữ nét văn hóa xưa mà còn là điểm đến sôi động, thu hút du khách trong và ngoài nước.
Cầu Long Biên
Cầu Long Biên nằm cách chùa Hội Xá khoảng 4km, là cây cầu hơn 100 năm tuổi mang đậm dấu ấn lịch sử và được xem như biểu tượng của Hà Nội xưa. Với kiến trúc độc đáo và vẻ đẹp cổ kính, cầu Long Biên là địa điểm lý tưởng để ngắm cảnh sông Hồng, đặc biệt vào lúc bình minh hoặc hoàng hôn, khi khung cảnh trở nên thơ mộng và yên bình.
Đền Ghềnh
Đền Ghềnh cách chùa Hội Xá khoảng 5km, nằm ven sông Hồng với không gian thanh tịnh và phong cảnh hữu tình. Ngôi đền linh thiêng này là điểm đến lý tưởng cho những chuyến tham quan tâm linh, giúp du khách tìm được sự bình yên và thư thái giữa khung cảnh thiên nhiên thơ mộng.
Công viên Hoa Hồng Long Biên
Công viên Hoa Hồng Long Biên cách chùa Hội Xá khoảng 2km, nổi bật với hàng trăm loài hoa hồng đua nhau khoe sắc, tạo nên không gian rực rỡ và thơ mộng. Công viên còn được thiết kế với nhiều tiểu cảnh độc đáo, rất phù hợp cho du khách tham quan, chụp ảnh và tận hưởng không khí trong lành.
FAQ – Mọi người cũng hỏi về chùa Hội Xá
Một số thắc mắc được quan tâm về chùa Hội Xá Long Biên chính là:
Chùa Hội Xá thờ ai?
Chùa Hội Xá thờ Phật, Tam thế Phật và các vị thần linh thiêng khác theo tín ngưỡng truyền thống.
Có gì đặc biệt tại chùa Hội Xá?
Chùa nổi tiếng với kiến trúc cổ kính, hệ thống tượng Phật phong phú, trong đó có 3 pho tượng Tam Thế và nhiều bia đá có niên đại từ thời Lê và Nguyễn.
Chùa Hội Xá cách trung tâm Hà Nội bao xa?
Chùa Hội Xá cách trung tâm Hà Nội khoảng 10km về phía Đông Bắc, rất thuận tiện cho việc di chuyển.
Chùa Hội Xá có mở cửa vào tất cả các ngày trong tuần không?
Chùa Hội Xá mở cửa đón khách tham quan vào tất cả các ngày trong tuần. Tuy nhiên, bạn nên gọi điện trước để xác nhận giờ mở cửa chính xác.
Có thể chụp ảnh tại chùa Hội Xá không?
Bạn có thể chụp ảnh tại chùa Hội Xá, tuy nhiên nên tránh chụp ảnh ở những nơi linh thiêng và không làm ảnh hưởng đến người khác.
Thời điểm nào thích hợp để ghé thăm chùa Hội Xá?
Bạn có thể ghé thăm chùa vào mùa xuân trong dịp lễ hội hoặc vào những ngày cuối tuần để tận hưởng không gian thanh tịnh và kiến trúc độc đáo của điểm đến linh thiêng này.
Cần lưu ý điều gì khi đến thăm chùa Hội Xá Long Biên?
Để chuyến thăm chùa Hội Xá trọn vẹn và ý nghĩa thì bạn nên lưu ý một số điều sau:
- Mặc trang phục kín đáo, lịch sự để tôn trọng nơi linh thiêng.
- Giữ trật tự và không gây ồn ào, tránh ảnh hưởng không gian thanh tịnh.
- Không chạm vào hiện vật như tượng Phật và bia đá để bảo tồn di tích.
- Thắp hương, dâng lễ đúng nơi quy định và không đốt quá nhiều vàng mã.
- Giữ vệ sinh chung và bỏ rác đúng nơi quy định.
- Di chuyển cẩn thận trên các bậc thềm và khu vực cổ kính.
- Tôn trọng nghi lễ và người hành hương.
Với giá trị to lớn về nghệ thuật kiến trúc, văn hóa và lịch sử, đặc biệt là sự hiện diện của ba pho tượng Tam Thế, cụm di tích đình – chùa Hội Xá đã được công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa quốc gia vào năm 1995. Hình ảnh của chùa Hội Xá mang vẻ đẹp trầm lắng, thanh tịnh, trở thành điểm đến thu hút du khách, phật tử và những ai tìm kiếm sự bình yên, giúp họ tìm thấy sự an lạc, thanh thản trong tâm hồn.
Xem thêm:
