Ẩn mình dưới những tán cây xanh mát ven sông Hồng, Chùa Ái Mộ như một bức tranh thủy mặc cổ kính, mang đậm dấu ấn thời gian. Ngôi chùa này không chỉ là nơi để du khách tìm đến cầu bình an mà còn là điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích văn hóa và kiến trúc truyền thống.
Giới thiệu về Chùa Ái Mộ
Chùa Ái Mộ, còn có tên gọi chữ là “Thiên Định tự”, là một di tích lịch sử gắn liền với vùng đất Ái Mộ. Chùa tọa lạc tại vị trí có giá trị lịch sử sâu sắc, nằm trong khu vực Thăng Long xưa, nơi được biết đến là vùng đất địa linh nhân kiệt.
Chùa Ái Mộ nằm phía trong đê sông Hồng, gần cầu Long Biên, giáp với xã Ngọc Thụy. Trong thời kỳ Nguyễn, chùa thuộc các xã Ái Mộ, Ngọc Lâm, Thượng Cát thuộc tổng Gia Thụy, huyện Gia Lâm, tỉnh Bắc Ninh. Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, chùa thuộc số 38, quận 8, và sau này là phố Ái Quốc (sau đổi thành xã Bồ Đề, Hà Nội). Hiện nay, chùa thuộc tổ 5, phường Ngọc Lâm, quận Long Biên, cách trung tâm Hà Nội khoảng 3km về phía Đông – Bắc.
Chùa Ái Mộ được xây dựng từ rất sớm, với mục đích thờ Phật. Theo các tấm bia còn lưu lại tại di tích, chùa đã trải qua nhiều lần trùng tu và sửa chữa. Các đợt trùng tu được ghi lại qua các tấm bia, như:
- “Thiên Định tự bi ký” năm Cảnh Hưng thứ 33 (1772), trùng tu toàn bộ các hạng mục;
- Năm Cảnh Hưng thứ 44 (1783) sửa chữa tòa Thượng Điện;
- Năm Quý Mùi (1823) dựng hành lang phía Tây;
- Năm Minh Mệnh thứ 5 (1824) xây Gác Chuông, Tam quan và hành lang bên phải;
- Năm Thành Thái thứ 6 (1894) tiếp tục sửa chữa và tô lại tượng.
Ngoài ra, chùa cũng đã trải qua các đợt tu sửa nhỏ vào các năm 1809, 1840, 1858, 1868 và 1937. Tuy nhiên, qua thời gian và biến động xã hội, kiến trúc gốc của chùa không còn được nguyên vẹn. Hiện nay, chùa mang dấu ấn của lần trùng tu vào cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX.
Chùa Ái Mộ Gia Lâm có khuôn viên rộng rãi, gồm các công trình kiến trúc như Tam quan kiểu gác chuông, khu chùa chính, Nhà Tổ, Nhà Mẫu và các công trình khác. Dù các phần công trình này có niên đại xây dựng ở những thời kỳ khác nhau, nhưng chúng đều hài hòa, tạo thành một tổng thể thống nhất, phản ánh rõ nét sự phát triển của chùa qua các thời kỳ lịch sử.
Kiến trúc độc đáo của chùa Ái Mộ
Chùa Ái Mộ sở hữu một kiến trúc độc đáo, mang đậm dấu ấn của các phong cách kiến trúc truyền thống Việt Nam, kết hợp với ảnh hưởng của các trường phái nghệ thuật qua các thời kỳ lịch sử.
Chùa chính có kết cấu theo hình chữ Đinh (chuôi vồ), bao gồm 7 gian Tiền đường và 4 gian Thượng điện, với kiểu tường hồi bít đốc và mái lợp ngói di. Bộ khung được xây dựng theo kiểu “thượng giá chiêng, kẻ nách, hạ bẩy hiên”, tạo ra sự vững chãi nhưng đơn giản.
Kiến trúc của chùa được trang trí tinh tế, chủ yếu với các đường soi chỉ, bào trơn, cùng những họa tiết chạm nổi hình lá đề cách điệu trên đầu xà, đầu bẩy và con rường, mang lại vẻ đẹp nhẹ nhàng, thanh thoát.
Kết cấu của bộ vì ở Thượng điện tương tự như Tiền đường, nhưng được trang trí công phu hơn với các bức y môn chạm khắc các đề tài tứ linh (Long, Ly, Quy, Phượng) và tứ quý (Tùng, Trúc, Cúc, Mai). Các họa tiết này tượng trưng cho sự bền vững và thanh cao. Đặc biệt, các y môn còn được trang trí với những mẫu văn hình học và chữ triện uyển chuyển, mềm mại, thể hiện rõ phong cách nghệ thuật thời Nguyễn, mang đến sự hài hòa trong tổng thể kiến trúc.
Ngoài ra, chùa Ái Mộ Long Biên còn nổi bật với bộ tượng phong phú, gồm Tam Thế, A Di Đà Tam Tôn (Quan Thế Âm Bồ Tát, A Di Đà, Đại Thế Chí Bồ Tát), Quan Âm Chuẩn Đề, Di Lặc, Ngọc Hoàng, cùng Nam Tào và Bắc Đẩu.
Đặc biệt, tòa Cửu Long Thích Ca sơ sinh được tạc bằng đồng, là một tác phẩm điêu khắc ấn tượng. Mỗi pho tượng tại chùa đều mang nét đẹp tao nhã, thánh thiện nhưng cũng vô cùng uy nghiêm, thể hiện sự khéo léo và tinh tế của các nghệ nhân xưa.
Bộ tượng Tam Thế cũng là điểm nhấn đáng chú ý. Tượng được tạc với tứ thế bán kiết già, hai tay đặt trên lòng đùi. Bộ tượng cao 0,65m, với tóc bụt ốc cao, nổi rõ khối nhục (Unisa) ở đỉnh đầu. Khuôn mặt trái xoan, mũi thẳng, mắt khép nhìn xuống và tai dài thả xuống vai. Đây là bộ tượng có phong cách nghệ thuật của thế kỷ XIX, được đánh giá là bộ tượng đẹp nhất trong chùa Ái Mộ hiện nay.
Hướng dẫn các cách di chuyển tới chùa Ái Mộ
Để đến chùa Ái Mộ Gia Lâm từ trung tâm Hà Nội, bạn có thể lựa chọn một trong các phương tiện di chuyển sau đây:
Di chuyển đến chùa bằng ô tô, xe máy
Nếu bạn ở Hà Nội và có phương tiện riêng thì có thể lựa chọn cách di chuyển này. Chùa Ái Mộ nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 3km về phía Đông – Bắc.
Từ trung tâm Hà Nội, bạn đi qua cầu Chương Dương, rồi rẽ trái theo đường đê sông Hồng, sau khoảng 150m, bạn sẽ đến chùa Ái Mộ. Đoạn đường này không có nhiều khúc cua gắt, bạn có thể dễ dàng di chuyển bằng ô tô hoặc xe máy mà không gặp trở ngại gì.
Di chuyển đến chùa bằng xe buýt
Với những ai không muốn tự lái thì xe buýt công cộng là một lựa chọn tiện lợi và tiết kiệm. Hiện nay, có nhiều tuyến xe buýt hoạt động qua khu vực Long Biên, giúp bạn dễ dàng di chuyển đến chùa Ái Mộ. Một số tuyến xe buýt mà bạn có thể tham khảo là 34, 50 và 02.
Sau khi xuống xe tại các trạm gần cầu Long Biên hoặc khu vực Ngọc Lâm, bạn chỉ cần đi bộ thêm một đoạn ngắn là đến được chùa Ái Mộ.
Lưu ý: Giá vé xe buýt thường thay đổi, nên bạn hãy chuẩn bị sẵn tiền mặt hoặc thẻ thanh toán để thuận tiện cho việc mua vé.
Di chuyển đến chùa Ái Mộ bằng Xanh SM
Hiện nay, dịch vụ xe điện Xanh SM là sự lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn di chuyển đến chùa Ái Mộ nhanh chóng, không bị gián đoạn và đảm bảo sự riêng tư. Xanh SM là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực di chuyển xanh tại Việt Nam, được nhiều người tin tưởng.
Xanh SM nổi bật với đội ngũ tài xế được đào tạo bài bản, làm việc chuyên nghiệp và luôn chú trọng đến sự an toàn của hành khách, mang đến trải nghiệm dịch vụ 5 sao. Để đặt xe, bạn có thể lựa chọn một trong hai cách đơn giản sau:
- Gọi trực tiếp đến số hotline 1900 2088 của Xanh SM.
- Tải app Xanh SM và dễ dàng đặt xe qua điện thoại
Xanh SM cung cấp các dịch vụ di chuyển đa dạng đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng.
Giá trị văn hóa và lịch sử tại chùa Ái Mộ
Chùa Ái Mộ không chỉ là một địa điểm tôn nghiêm, mà còn mang trong mình giá trị văn hóa, lịch sử sâu sắc, phản ánh quá trình phát triển của cộng đồng và đất nước qua các thời kỳ.
Các di vật quý giá tại chùa Ái Mộ
Chùa Ái Mộ còn bảo tồn nhiều di vật mang giá trị lịch sử và văn hóa quan trọng, bao gồm 18 tấm bia đá ghi lại các lần trùng tu, sửa chữa chùa, cùng hai quả chuông đồng được chế tác vào năm Đồng Khánh thứ 3 (1888).
Bên cạnh đó, các hiện vật như hoành phi, câu đối, y môn, cuốn thư, nhang án, long ngai và khám thờ đều được chạm khắc công phu với những đề tài đặc trưng như tứ linh, tứ quý, rồng chầu và hổ phù. Tất cả đều làm từ gỗ, được sơn son thếp vàng lộng lẫy, tạo nên vẻ đẹp uy nghiêm và độc đáo cho di tích.
Những di vật này không chỉ phản ánh sự phát triển về nghệ thuật và tín ngưỡng mà còn là nguồn tư liệu quý giá giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về lịch sử văn hóa, kinh tế và xã hội của địa phương qua từng thời kỳ.
Chùa Ái Mộ Gia Lâm chính là 1 trong những điểm sinh hoạt văn hóa và tín ngưỡng quan trọng, đóng góp lớn vào việc giữ gìn và truyền bá các giá trị truyền thống, đặc biệt là trong việc giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử và bản sắc dân tộc.
Giá trị tâm linh
Chùa Ái Mộ là nơi người dân địa phương thường đến để cầu nguyện, tìm sự bình an và giải tỏa những lo toan trong cuộc sống. Chùa mang lại không gian thiêng liêng để mọi người gắn kết với thế giới tâm linh, thực hành các nghi thức tôn giáo và hướng đến những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống.
Để góp phần gìn giữ văn hóa tâm linh tốt đẹp của dân tộc, Chùa Ái Mộ thường xuyên tổ chức các lễ hội và nghi thức tôn giáo, thu hút đông đảo người dân tham dự:
Lễ Phật Đản
Đây là một trong những lễ hội lớn nhất của Phật giáo, diễn ra vào tháng 4 âm lịch. Trong lễ Phật Đản, chùa tổ chức các hoạt động như tụng kinh, thả đèn hoa đăng và thuyết pháp, nhằm tôn vinh đức Phật Thích Ca Mâu Ni và lan tỏa thông điệp từ bi, trí tuệ đến cộng đồng.
Lễ Vu Lan
Diễn ra vào tháng 7 âm lịch, lễ Vu Lan tại chùa Ái Mộ là dịp để người dân bày tỏ lòng hiếu kính với cha mẹ, ông bà và tổ tiên. Các nghi thức như tụng kinh Vu Lan, dâng lễ vật và cúng dường đều mang ý nghĩa sâu sắc, giúp giáo dục tinh thần biết ơn và đền đáp.
Rằm tháng 1 và rằm tháng 7
Vào hai thời điểm quan trọng này, người dân thường đến chùa Ái Mộ để cầu bình an, tài lộc và may mắn cho gia đình. Các nghi lễ dâng hương, tụng kinh và cúng lễ được tổ chức long trọng, tạo không khí trang nghiêm, thanh tịnh.
Ngoài ra, chùa cũng tổ chức lễ cúng rằm, mùng 1 hàng tháng và các buổi cầu an, cầu sức khỏe, giúp mọi dân gửi gắm mong ước về bình an, may mắn và những điều tốt lành.
Giá trị văn hóa – xã hội
Chùa Ái Mộ không chỉ là nơi thờ tự mà còn là trung tâm sinh hoạt cộng đồng, nơi mọi người gặp gỡ, giao lưu và chia sẻ. Du khách đến đây không chỉ để tham quan, chiêm ngưỡng mà còn để tìm hiểu về văn hóa, tín ngưỡng của người Việt.
Chùa thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa, tôn giáo như lễ hội, thuyết pháp, lớp học kinh Phật… Những sự kiện này không chỉ góp phần bảo tồn nét đẹp truyền thống mà còn kết nối con người, lan tỏa các giá trị nhân văn và giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ.
Những điểm tham quan gần chùa Ái Mộ
Sau khi đã thắp hương và cầu nguyện tại chùa Ái Mộ, bạn có thể dành thời gian khám phá những địa điểm nổi tiếng khác gần đó như:
Chùa Bồ Đề:
Địa chỉ tại: Số 90 phố Phú Viên, phường Bồ Đề, quận Long Biên, Hà Nội.
Chùa Bồ Đề cách chùa Ái Mộ khoảng 1,9km nằm giữa không gian xanh mát, là nơi lý tưởng để bạn tìm kiếm sự yên bình và thư thái. Chùa có kiến trúc độc đáo, kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, cùng các hoạt động văn hóa, xã hội sôi động.
Hoàng Thành Thăng Long:
Địa chỉ tại: Số 18 Hoàng Diệu, Hàng Trống, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Hoàng Thành Thăng Long là trung tâm chính trị của các triều đại phong kiến Việt Nam, cách chùa Ái Mộ khoảng 4,6km. Đây là một quần thể kiến trúc cổ kính với nhiều di tích lịch sử quý giá như: Cột cờ Hà Nội, Đoan Môn, Điện Kính Thiên…
Đến đây, bạn sẽ có cơ hội khám phá những dấu tích của một thời kỳ huy hoàng, tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của dân tộc Việt.
Chùa Một Cột:
Địa chỉ tại: Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội.
Chùa Một Cột là biểu tượng của Hà Nội, cách chùa Ái Mộ khoảng 4,8km, thu hút đông đảo du khách thập phương. Ngôi chùa này độc đáo với kiến trúc hình bông sen, gắn liền với truyền thuyết về một giấc mộng của vua Lý Thái Tổ.
Ngoài ra, vườn hoa Ngọc Lâm nằm sát cầu Long Biên cũng là nơi lý tưởng để bạn chiêm ngưỡng các loài hoa tươi thắm trong không gian trong lành. Không xa đó, Cầu Long Biên với nét kiến trúc cổ kính là biểu tượng lịch sử đáng tự hào của Hà Nội. Nếu bạn thích trải nghiệm thư giãn và vui chơi, hãy đến Khu sinh thái Nắng Sông Hồng, nơi mang lại cảm giác yên bình cùng nhiều hoạt động giải trí bổ ích.
FAQ – Mọi người cũng hỏi về chùa Ái Mộ
Một số thắc mắc được quan tâm nhiều về chùa Ái Mộ Gia Lâm gồm:
Chùa Ái Mộ thờ ai?
Chùa Ái Mộ là một ngôi chùa Phật giáo, nơi thờ các vị Phật và Bồ Tát theo truyền thống Đại Thừa. Tại đây, các pho tượng thờ chính bao gồm:
- Tam Thế Phật: Ba vị Phật đại diện cho quá khứ, hiện tại và tương lai.
- A Di Đà Tam Tôn: Gồm Đức Phật A Di Đà, Bồ Tát Quán Thế Âm và Bồ Tát Đại Thế Chí.
- Quan Âm Chuẩn Đề: Một hóa thân của Bồ Tát Quán Thế Âm.
- Phật Thích Ca Mâu Ni: Hóa thân của Ngài dưới dạng tượng Cửu Long lúc sơ sinh.
Ngoài ra, chùa còn thờ Ngọc Hoàng cùng các vị thần như Nam Tào, Bắc Đẩu, các tượng thờ gắn liền với tín ngưỡng dân gian, thể hiện sự hòa quyện giữa Phật giáo và văn hóa truyền thống Việt Nam.
Giờ mở cửa của chùa Ái Mộ là khi nào?
Chùa mở cửa từ sáng sớm đến chiều tối hàng ngày, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách đến tham quan và hành lễ.
Chùa Ái Mộ thường tổ chức lễ hội gì?
Chùa thường xuyên tổ chức các lễ hội như: Lễ Phật Đản, Vu Lan, lễ cầu an đầu năm và các ngày rằm, mùng 1 hàng tháng. Đây là dịp để người dân tham gia các nghi thức tôn giáo và cầu nguyện.
Chùa Ái Mộ có thu phí vào cửa không?
Chùa Ái Mộ không thu phí vào cửa. Du khách và phật tử có thể đến tham quan, chiêm bái và tham gia các hoạt động tôn giáo hoàn toàn miễn phí.
Cần lưu ý điều gì khi đến tham quan chùa?
Khi tham quan chùa Ái Mộ, bạn nên lưu ý một số điều sau để tôn trọng không gian linh thiêng và giữ gìn truyền thống:
- Hãy ăn mặc lịch sự, kín đáo, tránh mặc quần áo ngắn, áo hở hang khi vào chùa.
- Chùa là nơi linh thiêng, hãy giữ im lặng và không làm ồn ào, ảnh hưởng đến không khí tôn nghiêm của nơi thờ tự.
- Nếu tham gia các nghi lễ hoặc hành lễ, hãy thực hiện theo đúng các quy tắc của chùa.
- Hạn chế tiếp xúc với các tượng thờ, di vật để bảo vệ sự tôn nghiêm và tránh làm hư hại.
- Không vứt rác bừa bãi, bảo vệ không gian sạch sẽ và giữ gìn môi trường xung quanh chùa.
Chùa Ái Mộ Long Biên không chỉ là một di tích lịch sử, văn hóa quan trọng mà còn là một không gian linh thiêng, nơi gắn bó sâu sắc với đời sống tâm linh của người dân Hà Nội. Với kiến trúc độc đáo, các di vật quý giá và các nghi lễ tôn giáo trang trọng, chùa Ái Mộ không chỉ thu hút du khách thập phương mà còn là điểm đến tâm linh lý tưởng cho những ai tìm kiếm sự bình an, tĩnh tâm. Nếu có dịp, bạn hãy ghé thăm chùa để cảm nhận không khí yên bình và đắm mình trong những giá trị văn hóa, tâm linh sâu sắc nơi đây.
Xem thêm:
